Description
Wybór tekstów i opracowanie graficzne: Ryszard Korąkiewicz
Edition: 1
ISBN 978-83-970727-9-4
Stron: 926
Format: 17 x 24 cm
Cover: hard, lacquered
More information
Chociaż gazety we współczesnym świecie wypierane są coraz częściej stronami internetowymi, telewizją itp., to jednak nic nie zastąpi tradycyjnej prasy, szelestu papieru, zapachu świeżej farby drukarskiej… Od kiedy istnieje prasa? Pierwsza gazeta powstała jeszcze w czasach starożytnego Rzymu, w 59 roku p.n.e. za panowania Juliusza Cezara i nosiła tytuł „Acta Diurna Populi Romani” czyli „Wiadomości Codzienne narodu rzymskiego”. Jej treścią były sprawozdania senatu, rozporządzenia państwowe, mowy trybunów ludowych i konsulów, wyroki sądowe, relacje o egzekucjach, dział z nekrologami, komunikaty o zaślubinach, urodzinach i rozwodach, wiadomości atmosferyczne i w końcu różnego rodzaju sensacje i skandale. Prawdopodobnie informacje pisano na papirusie, a kopie docierały do odległych zakątków imperium. Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga w 1540 roku pozwoliło nie tylko na druk książek, ale również na szybki rozwój prasy. Na początku były to tylko okolicznościowe, zazwyczaj jednostronicowe gazetki, a ich treścią były zazwyczaj krótkie informacje o aktualnych wydarzeniach itp.
W drugiej połowie XVI w. we Włoszech ukazał się pierwszy miesięcznik „Scripta mercatorum” – pismo dla kupców; w tym samym czasie w krajach Europy Zachodniej pojawiły się różne periodyki, np. niemiecki „Handelsbriefe” czyli „Listy handlowe”. Pierwszy dziennik wyszedł sto lat po wynalezieniu druku, 1 lipca 1650 roku w Lipsku i nosił tytuł „Einkommende Zeitungen” – „Gazety przychodzące”. Była to pierwsza gazeta codzienna na świecie. W 1661 roku ukazał się pierwszy polski periodyk „Merkuryusz Polski. Dzieje wszystkiego świata w sobie zamykający dla informacji pospolitej”, który zawierał informacje o wydarzeniach w Polsce i na świecie. Gazeta miała około 200 egz. nakładu i tylko 41 numerów. Kolejna polska gazeta została wydana dopiero w 1729 roku i nosiła tytuł „Nowiny Polskie”, który został rok później został zmieniony na „Kuryer Polski”. Wydawany do 1760 roku, był jedyną gazetą w Europie, która w całości poświęcona była informacjom krajowym.
W latach 1765-1785 ukazywało się pismo „Monitor” (łac. „upominający, przestrzegający, doradca”). Zostało założone przez Ignacego Krasickiego i Adama Kazimierza Czartoryskiego, z inicjatywy i przy wsparciu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Pismo wychodziło dwa razy w tygodniu i miało 8 stron. To w tym piśmie drukowano w krótkich formach publicystycznych eseje, reportaże, listy do redakcji, artykuły i pierwsze felietony. W 1773 roku wyszły „Wiadomości Warszawskie”, przemianowane rok później na „Gazetę Warszawską”. Pismo to z krótkimi przerwami dotrwało aż do 1925 roku.
W XIX wieku konstruowano coraz doskonalsze i szybsze maszyny drukarskie poprawiające jakość i czas druku. Przełom nastąpił w 1847 roku, kiedy wynaleziono rotacyjną maszynę drukarską, bardzo wydajną i umożliwiającą nie tylko druk kilku arkuszy jednocześnie, ale i druk obustronny. Gazety stały się bardziej dostępne, miały większy format i były stosunkowo tanie, i tak stały się tzw. środkiem masowego przekazu. Rozwój prasy na przestrzeni XIX wieku był bardzo szybki, od kilku tytułów wydawanych w języku polskim na jego początku do 355 w 1896 roku.
Tereny Augustowszczyzny i Suwalszczyzny były chyba mało interesujące dla polskiego czytelnika, bo oprócz kilku jednozdaniowych wzmianek z końca XVII i z początku XIX wieku nic więcej nie pisano. Dopiero projektowanie i budowa Kanału Augustowskiego od 1823 roku skutkowała tym, że coraz więcej pisano o tym w ówczesnych gazetach. Również sporo doniesień i artykułów pojawiło się w okresie powstania listopadowego. Dopiero od lat 50. XIX wieku nastąpił prawdziwy wysyp felietonów i artykułów dotyczących tych terenów. Jednym z pierwszych autorów felietonów o guberni augustowskiej był Aleksander Połujański, który 14 grudnia 1855 r. otrzymał stanowisko asesora nadleśnego w rządzie gubernialnym augustowskim i przeniósł się z Warszawy do Suwałk. Pisał do „Gazety Warszawskiej”, „Gazety Codziennej”, a w „Kronice Wiadomości Krajowych i Zagranicznych” w latach 1856-1857 zaczęły pojawiać się „Listy o guberni augustowskiej”, najpierw anonimowe, później podpisane tylko inicjałami A. P. To właśnie te felietony, uzupełnione i poprawione, złożyły się później na książkę „Wędrówki po guberni augustowskiej w celu naukowym odbyte”. Felietony skończyły się wraz z wyjazdem Połujańskiego w 1857 roku do Warszawy. Kolejnym, prawdziwym piewcą tych ziem był Aleksander Osipowicz, suwalczanin z urodzenia. Wielką pasją Osipowicza było poznawanie i utrwalanie przeszłości i teraźniejszości swej rodzinnej ziemi; wyniki swoich badań i zainteresowań publikował w formie opowiadań, artykułów i felietonów w ogólnopolskiej prasie. W „Tygodniku Ilustrowanym” ukazały się jego artykuły „Wycieczki w okolice Suwałk”, „Z Suwałk do Augustowa”, „Zarys charakterystyki ludu litewskiego znad Czarnej Hańczy”, „Ruiny zamku w Dowspudzie” i „Pobieżny rzut oka na niektóre zamczyska i tak zwane góry sypane w okolicy Suwałk”. W latach 1864-1869 jego korespondencje ukazywały się w „Gazecie Polskiej”. Te obszerne felietony, drukowane w kilku kolejnych numerach, relacjonowały życie społeczne, kulturalne i gospodarcze Suwałk, Augustowa i okolicy.
W latach 1863-1864 w gazetach drukowanych było bardzo dużo relacji z walk z czasu powstania styczniowego. Relacje ukazywały się w powstańczej prasie „Wiadomości z pola bitwy” i „Doniesienia z placu boju”. Obszerne relacje z walk oraz opisy mordów i gwałtów na powstańcach i tutejszej ludności drukowane były w: „Dzienniku Poznańskim”, „Gazecie Wielkiego Xsięstwa Poznańskiego”, „Gazecie Narodowej” i w „Przyjacielu Ludu”.
Felietony pisała również Józefa Żdżarska, pisarka, poetka, publicystka, nauczycielka szkół suwalskich. Swoje felietony zamieszczała w „Kłosach”. Od 1779 roku zamieszczał swoje artykuły w piśmie „Nowiny” Karol Hoffman, dziennikarz, pisarz, działacz społeczny i popularyzator krajoznawstwa.
Oprócz wyżej wymienionych felietonistów, w książce znajdują się również fragmenty wspomnień Ignacego Prądzyńskiego i Ignacego Domeyki. Część artykułów i doniesień prasowych zamieszczana była anonimowo lub sygnowana trudnymi do rozszyfrowania inicjałami autora.
Zbiór artykułów, wspomnień i doniesień prasowych zawartych w tej książce daje obraz życia tutejszych mieszkańców i ukazuje czasami tragiczną historię ówczesnego województwa augustowskiego, guberni augustowskiej i guberni suwalskiej.
Spis treści
Wstęp 1
Wspomnienia Ignacego Prądzyńskiego (1823-1827) 7
Kanał Augustowski (1) 32
Z Augustowa (1) 38
Powstanie 1830-1831 40
Z Suwałk (1) 43
Z Suwałk, d. 29 grudnia 44
Pierwsze dni kwietnia 1831 roku na Litwie 49
Do Rządu Narodowego (1) 64
Do Rządu Narodowego (2) 69
Z Warszawy 13 lipca 74
List do Dziennika Powszechnego 82
Epizod z roku 1831 86
O Kanale Augustowskim w roku 1835 99
Z Suwałk 12/24 Czerwca 102
Z Suwałk d. 5/17 Maja 105
Artykuł nadesłany (1) 107
Kanał Augustowski (2) 112
Rzadki przykład pobożności chłopka w Augustowskiem 115
Kanał Augustowski (3) 118
Dziennik Wizytatora Obrazki miejsc i ludzi przez Józefa Korzeniowskiego 142
Z listu do officyalistów dóbr sztabińskich 152
Z Augustowskiego (1) 154
Warszawa, 14. Paźdz. 156
Mozajka dziennikarska 158
Artykuł nadesłany (2) 160
Karol Brzostowski 165
Korrespondencya Gazety Warszawskiej (1) 170
Korrespondencya Gazety Codziennej (1) 173
Suwałki, 16 kwietnia 1856 r. 176
Suwałki, d. 7 maja 1856 r. 178
Suwałki, 10 czerwca 1856 r. 179
Suwałki, d. 11 Listopada 1856 r. 182
Korrespondencja Kroniki 184
Listy o Gubernji Augustowskiej (1) 186
Listy o Gubernji Augustowskiej (2) 189
Listy o Gubernji Augustowskiej (3) 192
Listy o Gubernji Augustowskiej (4) 197
Listy o Gubernji Augustowskiej (5) 208
Listy o Gubernji Augustowskiej (6) 214
Kilka uwag z powodu spraw o zapisy testamentowe ś. p. Karola hr. Brzostowskiego 220
Korespondencya Czasu (1) 231
Korespondencya Czasu (2) 234
Suwałki, d. 3 Stycznia 1857 r. 237
Korespondencja Gazety Codziennej (2) 240
Suwałki, d. 2 Lutego 1857 r. 244
Korrespondencya Gazety Warszawskiej (2) 247
Korespondencya Gazety Codziennej (3) 263
Korrespondencya Gazety Warszawskiej (3) 266
Suwałki, 21 marca 1857 r. 274
Suwałki, d. 23 Kwietnia 1857 r. 278
Suwałki, d. 2 Czerwca 1857 roku 281
Suwałki, d. 1 Lipca 1857 r. 284
Suwałki, d. 1 Sierpnia 1857 r. 287
Suwałki, d. 30 Sierpnia 1857 r. 290
Suwałki, d. 1 Października 1857 roku 294
Suwałki, d. 21 października, 1857 r. 296
Suwałki, 19 Listopada 1857 r. 298
Sejny 301
Suwałki, 19 Grudnia 1857 r. 315
Z gub: Augustowskiej w Styczniu 317
Z gub. Augustowskiej w Marcu 319
Z gubernji Augustowskiej – Marzec 324
Korrespondencya Gazety Warszawskiej (4) 327
Karol hrabia Brzostowski 343
Suwałki, dnia 13 lutego 1860 roku 351
Piszą nam z Suwałk pod d. 25 marca 1860 r. 354
Suwałki, 22 maja 1860 roku. 356
Piszą nam z Suwałk 361
Piszą nam z Suwałk, d. 17 kwietnia 1861 r. 364
Listy z podróży po Litwie 365
Z Suwałk do Augustowa 371
Miasto Augustów 391
Warszawa, 13 września 404
Powstanie 1863-1864 407
Z Augustowskiego (2) 408
Z Augustowskiego (3) 409
Z powiatu Maryampolskiego. 6 kwietnia 410
Z Augustowskiego (4) 412
Z Augustowskiego (5) 414
Z Augustowskiego (6) 415
Królestwo Polskie (niep) 416
Z Augustowskiego, 14 kwietnia 418
Suwałki. 14 Kwietnia 421
Z nad Biebrzy (w Augustowskiem) 424
Z Augustowskiego (7) 425
Z Augustowskiego, 4 maja 428
Z Augustowskiego, 26 maja 430
Z Augustowskiego. 30 maja 432
Z Augustowskiego (8) 434
Województwo Augustowskie — Dnia 21 maja 435
Z Augustowskiego. 9 lipca 437
Jak mały Ludwik uratował oddział powstańców 439
Warszawa. 26 lipca 444
Suwałki. 19 sierpnia 447
Z Augustowskiego, 12 listopada 454
Z Augustowskiego. 12 listopada 457
Z Augustowskiego. 29 grudnia 459
Z Warszawy 463
Jeden z tysiąca nieopisanych epizodów, naszego bohatersko-męczęńskiego powstania 465
Z Augustowskiego. 5 lutego 472
Z Augustowskiego, 7 lutego 475
Z Augustowskiego, 18 lutego 478
Z Augustowskiego. 26 lutego 480
Z Augustowskiego, 25 lutego 483
Z Augustowskiego, 16 marca 486
Z Augustowskiego. 27 marca 489
Z Augustowskiego. 1 kwietnia 492
Z Augustowskiego. 5 maja 495
Z Augustowskiego. 27 maja 497
Królestwo Polskie 500
Suwałki. 3 Czerwca 502
Z Augustowskiego. 15 Czerwca 505
Suwałki. 23 czerwca 507
Warszawa. 22 sierpnia 509
Wycieczki w okolice Suwałk. Gawędy, obrazki i podania, spisane przez Aleksandra Osipowicza 510
Z Augustowskiego. 10 września 565
Kościół parafialny w Suwałkach 568
Z gubernii Augustowskiej. 28 grudnia 1864 r. 570
Ruiny zamku w Dowspudzie 576
Z Augustowskiego, 22 lutego. 587
Z gubernji Augustowskiej, w marcu 590
Z gubernji Augustowskiej, 7 kwietnia 597
Z Gubernji Augustowskiej, 24 maja 1865 r 602
Kaplica w Studzienicznej 610
Z Gubernji Augustowskiej. 8 sierpnia 613
Z gubernji Augustowskiej. 30 sierpnia 621
Z gubernji Augustowskiej. 24 września 1865 r. 629
Z Gubernji Augustowskiej, d. 21 listopada 1865 r. 637
Z Gubernji Augustowskiej, d. 4 grudnia 1865 r. 645
Z Gubernji Augustowkiej, 9 stycznia. 1866 r. 654
Z Gubernji Augustowskiej dn. 16 Lutego 1866 r. 660
Z Gubernii Augustowskiej, 8 maja 1866 r. 670
Z Gubernji Augustowskiej. 6 listopada 1866 r. 679
Z Gubernji Augustowskiej, dn. 10 Grudnia 1866 r. 693
Karol hr. Brzostowski (1) 703
Karol Hr. Brzostowski (2) 708
Z nad brzegów Czarnej-Hańczy, d. 10 kwietnia 1867 r. 712
Z nad Czarnej Hańczy, d. 10 sierpnia 1867 r. 725
Z nad Czarnej Hańczy, 16 września 1867 r. 736
Z nad Czarnej Hańczy, dnia 27 listopada 1867 r. 742
Z nad Czarnej Hańczy, dnia 8 lutego 1868 r. 751
Znad Czarnej Hańczy 759
Z Augustowa (2) 761
Pobieżny rzut oka na niektóre zamczyska i tak zwane góry sypane w okolicach Suwałk 767
Zarys charakterystyki ludu litewskiego z nad brzegów Czarnej Hańczy 782
Kościół katedralny w Sejnach 787
Karol Brzostowski – ojciec ludu 790
Wigry (1) 794
Do Redakcji Kłosów 797
Wigry (2) 799
Wiadomości polityczne 803
Kaplica w Studzienicznej 805
Suwałki 807
Cimoch i Wigry w Augustowskiem 811
Odpowiedź na artykuł p. t. Cimoch i Wigry 813
Wielki ołtarz w kościele parafialnym w Wigrach 815
Poszukiwania archeologiczne w b. Gubernji Augustowskiej przez Alfonsa Budzińskiego 817
Suwałki, 22 stycznia 829
Korrespondencje Przeglądu Katolickiego. Z dekanatu Augustowskiego 831
Korespondencya „Wieku”. Z powiatu Augustowskiego (1) 837
Korespondencya „Wieku”. Z powiatu Augustowskiego (2) 840
Do Suwałk i z powrotem 843
Z Augustowa piszą 853
Z Augustowskiego (9) 854
Korrespondencja z Suwałk. 3 października 1878 r. 860
Z Suwałk donoszą nam 861
Piszą nam z Suwałk (1) 862
Piszą nam z Suwałk (2) 864
Piszą nam z Suwałk pod dniem 17 b. m. 865
Od korrespondenta naszego z Suwałk odbieramy list pod datą 19 b. m; 867
Piszą do nas z Suwałk 869
Wiadomości bieżące 870
Piszą do nas z Suwałk pod datą 28 z. m. 872
Piszą nam z Suwałk (3) 873
Z Suwałk otrzymujemy następującą korespondencyę 874
Korrespondencja z Sejn 875
Korespondent nasz z Suwałk donosi: 877
Z Suwałk (2) 878
Z prowincyi. Z Suwałk 879
Z Augustowskiego (10) 880
Nowe wydawnictwa w Suwałkach 881
Z prowincyi. Suwałki (1) 882
Piszą do nas z Suwałk 883
Z Suwałk piszą do nas 884
Z prowincyi. Suwałki (2) 885
Z prowincyi. Suwałki (3) 886
Z Augustowa piszą do nas 888
Z Suwałk piszą do nas 889
Z Augustowskiego piszą do nas 891
Ś. p. Walenty Markowski 893
Z Suwałk (Korespondencja Nowin) 896
Wspomnienia przez Stanisława Moniuszkę 897
Z prowincyi. Suwałki (Korespondencja Nowin) 900
Suwałki (Korespondencja Nowin) 901
Wigry. Szkic z wycieczek po kraju 903
Z Suwałk piszą do ”Echa” 906
Z Suwałk (3) 907
Z Suwałk piszą do nas pod d. 4 lipca 1880 r. 909
Z Augustowa (3) 911
Z Suwałk piszą do nas pod d. 3 listopada 912
Źródła 915
Bibliografia 916
- Wyróżnienie dla Józefy Drozdowskiej - 13 November 2024
- Zaproszenie na spotkanie autorskie z Józefem Matyskiełą - 30 October 2024
- Skąd się wzięło nasze logo - 14 February 2024
English 
Polski 
Reviews
There are no reviews yet.