Description
Wybór tekstów i opracowanie graficzne: Ryszard Korąkiewicz
Edition: 1
ISBN 978-83-967448-4-5
Stron: 787
Format: 17 x 24 cm
Cover: hard, lacquered
More information
Ziemia augustowska, suwalska, sejneńska i grodzieńska, tygiel kultur i narodów, zaniedbana, nieznana… Stanisław Dzikowski (1884-1951), polski dziennikarz i powieściopisarz, w opublikowanym w Tygodniku Ilustrowanym z 1913 r., cyklu felietonów, nazwał te tereny „Smutną ziemią”. W felietonach ukazał różnorodność narodowościową tych ziem i narastające waśnie religijne, narodowościowe i obyczajowe. O tych terenach pisano dużo już w XIX wieku. Jednak były to raczej doniesienia prasowe o pożarach, morderstwach itp. Niektórzy dziennikarze jednak już z początkiem XX wieku zaczęli postrzegać tzw. kresy, inaczej, coraz więcej artykułów w ówczesnej prasie traktowało o pięknie tej ziemi. Opisywał te tereny Karol Hoffman m. in. w cyklu artykułów „Znasz li ten kraj?”, zaczęły powstawać pierwsze przewodniki, wyznaczane zostały trasy wycieczek. Po 1 wojnie światowej, Augustowszczyzna, Sejneńszczyzna i Suwalszczyzna, odkryte na nowo jako tereny o dużych walorach turystycznych, stały się obiektem zainteresowania całej Polski. Zainteresowanie to skutkowało również wysypem artykułów i felietonów w ówczesnej prasie.
Pisano różnie, od pochwał, do wytykania zacofania panującego na tym terenie. Wśród felietonistów piszących o tych terenach był Karol Hoffman, Ferdynand Ossendowski, Stojan Stefanowski piszący pod ps. Stefan Stojan, Zuzanna Rabska, Lech Pietrzak, Andrzej Kłyszyński, Emma Łazarska, pisząca pod ps. Stella Olgierd i wielu innych. Emma Łazarska zapisała się później niechlubną kartą, w czasie II wojny światowej pisała do okupacyjnej prasy, tzw. gadzinówek. Najwięcej felietonów zamieszczał dziennikarz, pisarz i felietonista Julian Podoski. Urodzony pod Zamościem, a związany z tymi tere-nami poprzez ojca, Tadeusza Podoskiego, który był pierwszym komisarzem-starostą powiatu augustowskiego od listopada 1918 r. do listopada 1919 r. Julian przez kilka miesięcy wydawał “Gazetę Augustowską”, a z Augustowem związał się dosłownie, żeniąc się w 1931 r. z Zofią, córką powiatowego lekarza augustowskiego, Jana Jaworowskiego. Felietony Podoskiego o Augustowie, Sejnach, Suwałkach i Grodnie ukazywały się w „Kurierze Warszawskim” w latach 1929-1938. Podoski pisał również o życiu na pograniczu, litewskim, pruskim i sowieckim. W latach 30. XX wieku szczególnie Augustów stał się modny i był najsłynniejszym kurortem w całej Rzeczypospolitej. To tu wypoczywały elity polityczne i wojskowe Polski. Odwiedzali to miasto prezydenci (Wojciechowski i Mościcki) premier, ministrowie, a nawet politycy z innych krajów. Prestiżowi miastu dodawał stacjonujący tu, elitarny 1. Pułk Ułanów Krechowieckich. Powstały nowe ośrodki wypoczynkowe, miał tu swoją siedzibę Oficerski Yacht Klub Rzeczypospolitej, Na okolicznych jeziorach rozgrywano mistrzostwa Polski w żeglarstwie, międzynarodowe zawody kajakarskie i mistrzostwa w żeglarstwie lodowym (bojery). W marcu 1938 r. w siedzibie Oficerskiego Yacht Klubu miała miejsce konferencja polsko-litewska, której wynikiem było zawiązanie stosunków dyplomatycznych Polski z Litwą. Artykuły prasowe ilustrowane były zdjęciami augustowskiego fotografa-artysty Judela Rotsztejna. Rotsztejn był oficjalnym fotografem augustowskiego ratusza i starostwa, wykonywał również zdjęcia portretowe i okolicznościowe, jego fotografie trafiały również na pocztówki. Współpracował z wieloma tytułami prasowymi w Polsce, był cenionym fotografem przedwojennego koncernu prasowego „Ilustrowany Kuryer Codzienny” (IKC).
Felietony zawarte w książce, to obraz tych ziem widziany oczami ludzi z zewnątrz. Czasami są prześmiewcze, czasami pokazują panujące tu jeszcze zacofanie, lecz to pochwała tych terenów, ukazująca piękno ziemi augustowskiej, sejneńskiej i Suwalszczyzny. Niestety, z treści niektórych felietonów, szczególnie z prasy tzw. narodowej wyłania się obraz ówczesnego „polskiego piekiełka”, nietolerancja kulturowa i wszechobecny antysemityzm.
Dalszy rozwój tych terenów przerwała II wojna światowa…
Spis treści
Wstęp i
Bój o Lidę i
Ziemia Suwalska pod dwiema okupacjami 13
Z Suwalszczyzny 18
W Augustowskim 23
Losy Suwalszczyzny 27
Powstanie w Sejneńskiem 30
Gwałty litewskie 31
Za poległych w Sejnach 36
Naczelnik Państwa w Suwałkach 37
Trzy tygodnie na Litwie 41
Na północnych kresach naszych 47
Wrażenia z Grodna 54
Z podróży Prezydenta Rzeczypospolitej 60
Święto Ułanów Krechowieckich 63
List z Grodna 73
Z Puszczy Augustowskiej 77
Na królewskim gościńcu 81
Święto Krechowieckie 85
Na kresowych szlakach 91
Na kresowych szlakach 96
Z krainy jezior i lasów 101
Pan Prezydent Rzplitej gościem ułanów Krechowieckich 110
Nad Niemnem (1) 115
Nad Niemnem (2) 120
Nad Niemnem (3) 126
Nad Niemnem (4) 131
Nad Niemnem (5) 136
W suwalskiej Szwajcarii (1) 140
W suwalskiej Szwajcarii (2) 144
W suwalskiej Szwajcarii (3) 149
W suwalskiej Szwajcarii (4) 153
Na wschodniem pograniczu 159
W słonecznej Suwalszczyźnie (1) 164
W słonecznej Suwalszczyźnie (2) 172
W słonecznej Suwalszczyźnie (3) 176
W słonecznej Suwalszczyźnie (4) 180
W słonecznej Suwalszczyźnie (5) 184
W słonecznej Suwalszczyźnie (6) 188
W słonecznej Suwalszczyźnie (7) 191
Na grodzieńskim bruku 195
Na manewrach 199
Ku granicy mazurskiej 206
W Augustowie 210
Na pograniczu (1) 215
Na pograniczu (2) 219
Do Suwałk 223
W Suwałkach 227
W Suwalszczyźnie (1) 231
W Suwalszczyźnie (2) 234
W Suwalszczyźnie (3) 238
W Suwalszczyźnie (4) 242
Na pograniczu sowieckim 246
Czerwona armia w S.S.S.R. 250
Powódź u wrót Grodna 253
Na grodzieńskim bruku (1) 258
Na grodzieńskim bruku (2) 261
W Studzienicznej 264
Nad jeziorami (1) 270
Nad jeziorami (2) 275
Na jeziorach (1) 279
Na jeziorach (2) 283
Na jeziorach (3) 288
Filmy prowincjonalne 297
Po sezonie 302
Na Mazurach 306
Prusy Wschodnie 309
Na Pojezierzu 312
Renegaci 315
Miejsce Święte w Puszczy Augustowskiej 318
Z Augustowa 322
Nad jeziorami pogranicza 327
Pan Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki wśród nauczycielstwa związkowego 339
Dziwne miasto 341
W Sejneńskiem 346
U wrót do Z.S.R.R. 354
Tam gdzie leninizm umiera... 358
Obława na pograniczu 363
Na północy Rzeczypospolitej 367
Troski grodzieńskie 371
Augustów - Grodno - Wilno 374
List z Grodna 378
List z Suwałk 383
Z nad jezior Augustowskich 387
Prasa w puszczy 394
Toast nad jeziorami 401
Nad Wigrami 405
Wakacje nad jeziorami 409
Filmy prowincjonalne 413
Na pograniczu pruskim 417
Teatr i tartak w Augustowie 420
Kongres Eucharystyczny w Augustowie 432
Myśmy tu na ten dzień czekali 400 lat... 438
Zima nad jeziorami 446
Wigry, we wrześniu 452
Ukryte piękno 457
Piaski, laski i karaski 461
Cambridge kresowy 466
Śladami pierwszych kroków Aleksandry Piłsudskiej 472
Dla ojczyzny i pułku 478
List z Grodna 483
Pogrzeb ostatniego weterana 1863 roku w powiecie augustowskim 487
Z miasta nad rzeką bez ujścia 489
W Augustowie. O gościach z Prus 494
Europa w Augustowie 499
Kajakiem po Polsce 503
Na wodnym szlaku 509
Kajakiem po Polsce 514
Życie w łasce 521
W grodzieńskiej restauracji 535
Nad jeziorem Krechowieckim 538
W słońcu i na wodzie 541
Przez okno torpedy 544
Dusza rybaka 551
Rejs przez jeziora augustowskie 557
„Wierne miasto” – Treuburg! 563
Nad jeziorami Augustowskimi 569
Stopa życiowa 581
Suwałki miasto jakich mało 585
Nad taflą pięknego jeziora szybują orły Suwalszczyzny 588
Staroobriadcy 596
List z Suwałk 611
Płonące jeziora pod Augustowem 614
Z Suwalszczyzny 620
Co zostało z pałacu który wart był Paca 623
Chłop o duszy artysty 629
Z wizytą u junaków 632
Budujemy drogi... 636
Polska „B” i nasze mniemanie o niej 640
Polityka ludzi których nie zwiódł Murawiew 642
Kresowy Lisków – Monkinie 645
Puszcza w której żyli Jadźwingowie 649
Piękno Augustowszczyzny 652
Wojna celna z Prusami przyczyniła się do budowy Kanału Augustowskiego 656
W Suwalszczyźnie 658
Wyścigi z wiatrem na jeziorach augustowskich 660
Nad jeziorem Krechowieckim. Pod Polską i Litewską flagą 665
Augustów – Suwałki – Sejny aż po linię wiech 670
Nie wolno marnować skarbów w kraju jezior augustowskich 678
Powstaniec w Puszczy Augustowskiej 682
Puszczanie Augustowscy 690
Junacka armia pracy 699
Junacka droga 702
Na toniach Augustowskich Jezior 713
Na toniach Jezior Augustowskich (2) 717
Na toniach Jezior Augustowskich (3) 721
Augustów w maju 730
Z pobytu nad Jeziorami Augustowskimi 739
Niebieska bandera nad jeziorami 742
Cuda nad jeziorami 747
W kraju puszczy i jezior 756
Wyspa na łańcuchu 759
W Augustowie modnym 767
Źródła 778
- Skąd się wzięło nasze logo - 14 February 2024
- Lista imienna zbiegłych spisowych z Województwa Augustowskiego - 11 December 2023
- Apel ws. zespołu dworskiego w Cisowie - 4 May 2023
English 
Polski 
Reviews
There are no reviews yet.