Opublikowano Dodaj komentarz

Wspomnienia Zygmunta Szczudło – 2 – Wyzwolenie

W końcu po pewnej nocy doszło do tego, że nie było już z nami strażników – zostaliśmy sami. W dzień każdy wychodził ze schronu, żeby znaleźć coś do jedzenia. Stale wszyscy o tym myśleli, nawet śnili po nocach. Śniło się, że coś jesz, a tu budzisz się znowu głodny. Nie pamiętam ile czasu byliśmy bez opieki. Zbliżała się noc, wszystko ucichło, miasto oświetlone od pożarów i tylko spalone papierki fruwały w powietrzu. Była to chyba Niedziela Palmowa – tydzień przed Wielkanocą 1945 roku. Nad naszymi schronami, w których byliśmy, w stronę frontu przelatywały pociski z działka. W nocy obudziło nas jakieś szamotanie przy drugim otworze naszego schronu. Zobaczyliśmy, że był to rosyjski żołnierz, który kazał wychodzić ze schronu i uciekać za nim. On biegł pierwszy, a my za nim. Nagle ostrzelano nas z działka. Popadaliśmy na ziemię i potem znów biegliśmy dalej aż do miasta, gdzie na skrzyżowaniach stały niewiasty z bronią pokazując nam gdzie mamy iść. Na ulicach dużo czołgów, z ludzkich ciał tylko placki zmiażdżone przez gąsienice. Do rana byliśmy na przedmieściu Gdańska. W czasie tego popłochu moi znajomi i koledzy się pogubili, każdy poszedł w inną stronę. Wszystkich jednak zatrzymano na przedmieściach Gdańska i ogrodzono.

Byli tam ludzie różnych narodowości. Potem było przesłuchanie. Każdy osobiście musiał iść do budynku, w którym oficer go przesłuchiwał pytając, jak się nazywa, gdzie mieszkał, w jaki sposób tu się dostał i co robił? Robił też osobistą rewizję. U mnie znalazł tylko szpulkę nici, ale i ją zabrał. Po przesłuchaniu wypuszczano nas przez drugą bramę, skąd już większą grupą szło się dalej. Tak doszliśmy do Kartuz, gdzie wydawano przepustki. Każdy powinien tu okazać jakiś dokument. A myśmy nie mieli, bo niemieckie auswajsy zabrano jeszcze jesienią. Jeżeli ktoś nie miał dokumentu, tożsamość mógł poświadczyć jakiś znajomy. A moi znajomi, jak już wspomniałem, pogubili się. Miałem trudność ze świadkiem, ale w końcu spotkałem znajomego z Sejn, który był folksdojczem i on potwierdził, że mnie zna. Dostałem przepustkę, w której pisało, że jestem dwa lata młodszy, niż faktycznie byłem. Po wyzwoleniu niektórych brano do wojska, bo wojna jeszcze trwała. W ten sposób chciałem tego uniknąć. Dopiero po powrocie do domu, gdy mój rocznik podlegał do wojska, podałem swój prawdziwy wiek.

Po otrzymaniu przepustek tłumy ludzi różnych narodowości wędrowały na południe, z nadzieją, że dojdą do jakiegoś miasta, gdzie będą kursować pociągi. Nie pamiętam już w jakim mieście zobaczyliśmy stojący pociąg towarowy. Nie był to normalny pociąg do przewożenia pasażerów, ale do wojskowego sprzętu. Konduktor nie wiedział dokąd ten pociąg pojedzie, wiedział tylko w którą stronę.

Powciskaliśmy się pomiędzy skrzynie z amunicją, czołgi i inne sprzęty wojskowe. Mimo, że była to już wiosna, w odkrytym pociągu towarowym – szczególnie w nocy – bez okrycia było zimno. Po kilku dniach takiej jazdy dojechaliśmy do Bydgoszczy. Tam była już normalna komunikacja, a w PCK dawano posiłki. Stojąc tam na peronie ostatni raz widziałem swego znajomego, który przy wydawaniu przepustek powiedział, że mnie zna. Prawdopodobnie nie dotarł do Sejn i w drodze został pojmany, ponieważ był folksdojczem. Z Bydgoszczy już normalnym pociągiem jechaliśmy do Warszawy, przez Łódź. W Warszawie byliśmy wieczorem, a ponieważ na Wiśle nie było mostu kolejowego, szliśmy pieszo. Spotkaliśmy tam człowieka, który widząc, że wracamy z niewoli, zaprosił nas do swojego mieszkania w piwnicy. Mieszkał tam ze swoją rodziną. Nad ranem wszyscy usnęli twardym snem, a rano wyszliśmy w dalszą drogę, przez miasto, na drugi brzeg Wisły i na Pragę. Idąc przez zrujnowaną Warszawę spotykaliśmy ludzi idących do kościoła, bo był to pierwszy dzień Świąt Wielkanocnych 1945 roku. Na Pradze był już pociąg kursujący do Białegostoku. W ten sposób zbliżyliśmy się w stronę domu. Na kilkudniowej trasie część osób docierała już do swoich domów. Do samego Białegostoku dotarło nas tylko troje; dziewczyna z Jastrzębnej, chłopak z Tartaczysk i ja.

Zygmunt Szczudło z przyszłą żoną Jadwigą Buchowską i jej kuzynką Jadwigą Okulanis. Rok 1947.
Zygmunt Szczudło z przyszłą żoną Jadwigą Buchowską i jej kuzynką Jadwigą Okulanis. Rok 1947.

Z Białegostoku pieszo już ruszyliśmy w stronę Dąbrowy. Ponieważ głód nam dokuczał, zaszliśmy do tamtejszych ludzi, a ponieważ był to okres wielkanocny, u każdej rodziny było czym poczęstować. Nie mieliśmy żadnego umiaru w jedzeniu. Wiedząc, że wracamy z niewoli, babcie wychodziły do nas na drogę, pytając czy nie spotkaliśmy ich córki lub syna, którzy jeszcze nie wrócili z wojny. Przez Sokółkę, Dąbrowę, omijając Augustów, szliśmy do domu 3 dni.

Drugą noc spędziliśmy w Jastrzębnej, u rodziny doprowadzonej dziewczyny. Na trzeci dzień, już tylko z kolegą, doszliśmy do Tartaczyska. Rozstałem się z nim, i dalej maszerowałem już sam. O zmierzchu byłem w Gibach, a w nocy dotarłem do domu. W domu był już ojciec i siostra Zosia, którzy z robót powrócili wcześniej. Ojciec został wyzwolony w okolicach Olsztyna, zaś siostra w Królewcu. Wyglądałem wtedy fatalnie – trochę kości, chudy, wygłodzony i strasznie zawszony. Matka natychmiast spaliła moją bieliznę. Na przedmieściach Gdańska znalazłem pantofle, które były za małe. Wracając pieszo z Białegostoku do Sejn, natarłem sobie stopy.

Nie pamiętam ile razy zachodziliśmy do ludzi, prosząc o jedzenie. Z pewnością jednak zbyt często, bo stało się nieomal to, co rosyjskiemu jeńcowi w Gawieniancach. Ledwie zdążyłem dojść do domu, od razu zachorowałem. Nie pamiętam, ile czasu leżałem, leczony przez matkę różnymi ziołami, zanim wyzdrowiałem.

 
Opublikowano Dodaj komentarz

Wspomnienia Zygmunta Szczudło – 1 – Na okopach

Na początku lipca 1944 roku Michał Buchowski[1], ówczesny sołtys Gawienianc przywiózł z gminy rozkaz, aby wszyscy mieszkańcy wsi, pod karą śmierci, bez różnicy – młodzi czy starzy, kobiety czy mężczyźni, jeśli są zdrowi i zdolni do kopania okopów zgłosili się z łopatami na okres 2 tygodni. W pierwszym dniu z Gawienianc nikt się nie zgłosił. Przez noc przesiedzieliśmy w lesie na grądzie[2]. Nie mieliśmy wiadomości jak szybko posuwa się front wschodni i ile jeszcze czasu będziemy musieli siedzieć w lesie, za co groziła kara śmierci. Na drugi dzień zmiękliśmy i poszliśmy do Starego Folwarku. Stało tam całe dowództwo i kuchnia polowa, ale nie zależało nam na niej, gdyż mieliśmy z domu żywności na kilka dni. Kopaliśmy rowy w lesie, nad jeziorem. Każdego dnia po nocy ludzi ubywało. Uciekali przeważnie ludzie młodzi, wydostała się z tego również moja późniejsza żona. Niektórzy na drugi brzeg przepływali jezioro na różnych klockach. Innej możliwości ucieczki nie było, gdyż przez most przechodziło dużo wojska. Po kilku dniach pojawiła się wiadomość, że gestapowcy powiesili dwóch Polaków, którzy próbowali uciekać. Jeden z nich pochodził z koloni Sejny. Wśród ludności powstała panika. Przy sztabie był lekarz – może jakiś Mazur, który mówił po polsku. Ludzie młodzi udający chorych szli do niego z prośbą o wydanie przepustki do domu, po zmianę bielizny. Być może lekarz ten już przewidywał, że Niemcy zbliżają się do kapitulacji i dlatego był Polakom przychylny. Dlatego i ja po dwóch tygodniach pobytu na okopach spróbowałem załatwić sobie przepustkę na wymianę bielizny dla siebie i ojca, który zostawał przy kopaniu. Lekarz dał mi przepustkę na dwa dni. Był tam ze mną kolega z Birżyń, Dąbrowski. Obaj szliśmy szosą przez most i nikt nas nie zatrzymał, mimo że było dużo wojska. Kiedy dotarliśmy do Krasnopola, nagle z urzędu wyszedł jakiś urzędnik i zażądał przepustek. Po sprawdzeniu pozwolił iść dalej.

Gdybyśmy ich nie mieli, być może spotkałby nas los, o jakim wspomniałem wcześniej. W Sejnach w tym czasie było dużo Ukraińców – widać było, że zbliżał się front. Umówiłem się z kolegą, że jeśli on nie będzie wracał z powrotem, to i ja nie pójdę. Miałem zamiar nie wracać, ale matka namawiała mnie, bojąc się, że Niemcy z zemsty spalą budynki. Wszystko teraz zależało od kolegi z Birżyń. Czekałem na jego powrót. Znając jego rodzinę, którą uważano w okolicy za oświeconą i znającą się na polityce, liczyłem na to, że go już nie wyprawią. Jednak moje nadzieje się nie spełniły – na drugi dzień przyszedł i namawiał mnie do powrotu. Matka zapakowała mi bieliznę dla ojca i wyruszyliśmy z powrotem. Ja jednak szedłem z nadzieją, że zawiozę ojcu bieliznę i będę starał się o jakąś okazję do powrotu. Po powrocie na okopy należało zwrócić przepustkę. Tak też uczyniłem. Gdy podałem ją lekarzowi, ten z ironicznym uśmiechem spojrzał na mnie i spytał, czy matka była rada. Być może takich przypadków było mało, żeby ktoś wracał.

Czytaj dalej Wspomnienia Zygmunta Szczudło – 1 – Na okopach

 
Opublikowano Dodaj komentarz

Bargłów – indeksy zgonów z 1818 roku

Po długiej serii publikacji indeksów zgonów z Jamin wracamy do parafii Bargłów. Zapraszamy do lektury indeksów zgonów z księgi stanu cywilnego parafii Bargłów z 1818 roku! To już ósma księga z lat 1808-1825 mnóstwo materiału genealogicznego na temat zmarłych, ich rodziców oraz zgłaszających.

Księgę indeksowała Małgorzata Laskowska. Dziękujemy!

Uzupełnione o tę księgę indeksy zgonów można znaleźć na stronie parafii Bargłów.

 
Opublikowano Dodaj komentarz

Jaminy – indeksy zgonów z lat 1939-1945

Dzisiaj ostatnia publikacja dotycząca zgonów z Jamin. Od razu dodajemy cztery księgi obejmujące cały okres II Wojny Światowej, czyli lata 1939-1945. Niektóre dane, które mogą dotyczyć osób żyjących zostały usunięte.

Czy to koniec publikacji zgonów z tej parafii? Na pewno nie! Będziemy indeksować księgę zgonów z lat 1930-1936. Być może zostaną nam udostępnione w ograniczonym zakresie księgi z lat późniejszych. Ponadto przygotowujemy ostatni tom monografii o parafii Jaminy dotyczący właśnie zgonów i nie jest wykluczone, że podczas jego przygotowania wprowadzimy jeszcze drobne korekty w nazwiskach, które często były przekręcane lub nieprawidłowo zapisywane “ze słuchu”. Ale to już nieco dalsza perspektywa.

Renata Rapczyńska indeksowała księgę z 1939 roku oraz księgę obejmującą lata 1944-1945, Ula Wojewnik indeksowała raptularz z lat 1940-1943, a Wiola Ostrowska księgę z roku 1940. Całość weryfikował Daniel Paczkowski. Dziękujemy i zapraszamy do lektury.

Uzupełnione o tę księgę indeksy zgonów można znaleźć na stronie parafii Jaminy.

 
Opublikowano Dodaj komentarz

Jaminy – indeksy zgonów z lat 1926-1930

Minął długi weekend. Dla nas oznacza to, że czas wrócić do publikacji indeksów, na które zapewne niecierpliwie czekacie 🙂 Kontynuujemy więc publikację zgonów z parafii Jaminy dodając indeksy z księgi obejmującej lata 1926-1930.

Księgę indeksował Zbyszek Mierzejewski, a całość weryfikował Daniel Paczkowski. Dziękujemy i zapraszamy do lektury.

Uzupełnione o tę księgę indeksy zgonów można znaleźć na stronie parafii Jaminy.

 
Opublikowano Dodaj komentarz

Jaminy – indeksy zgonów z lat 1920-1925

Kontynuujemy publikację zgonów z parafii Jaminy dodając lata 1920-1925. W 1925 roku w wieku 76 lat umiera wieloletni proboszcz ks. Wawrzyniec Włostowski. Do ostatnich dni swojego życia podpisuje metryki. Nowym proboszczem zostaje ks. Józef Grodzki, którego pierwszy podpis znajduje się właśnie pod metryką zgonu poprzednika.

Akt zgonu ks. Wawrzyńca Włostowskiego z 1925 roku. Na górze widać jego ostatni podpis złożony pod poprzednią metryką.

Akt zgonu ks. Wawrzyńca Włostowskiego z 1925 roku. Na górze widać jego ostatni podpis złożony pod poprzednią metryką.

Księgę 1920-1925 indeksowała Renata Rapczyńska, a całość weryfikował Daniel Paczkowski. Dziękujemy i zapraszamy do lektury.

Uzupełnione o tę księgę indeksy zgonów można znaleźć na stronie parafii Jaminy.

 
Opublikowano Dodaj komentarz

Jaminy – indeksy zgonów z lat 1916-1920

Dodając indeksy z księgi zgonów 1916-1920 z parafii Jaminy uzyskujemy niemal pełną ciągłość od 1792 roku aż do czasu uzyskania niepodległości przez Polskę po latach zaborów (z luką w latach 1801-25). Dzięki dodaniu tej księgi możemy zaobserwować jaki wpływ miały wydarzenia 1 Wojny Światowej na lokalną społeczność.

Księgę 1916-1920 indeksowała Renata Rapczyńska, a całość weryfikował Daniel Paczkowski. Dziękujemy i zapraszamy do lektury!

Uzupełnione o tę księgę indeksy zgonów można znaleźć na stronie parafii Jaminy.

 
Opublikowano Dodaj komentarz

Jaminy – indeksy zgonów z lat 1910-1916

Nazwa Jamiński Zespół indeksacyjny zobowiązuje nas do szczególnej dbałości o indeksy z tej właśnie parafii. Dbałość jest szczególnie wskazana, gdyż mniej więcej raz do roku publikujemy książki z indeksami z tej parafii. Obecnie przygotowujemy ostatni tom tej monografii: Jaminy – tom 3 – Zgony.

Jaminy są pierwszą parafią, której indeksy opublikowaliśmy już kilka lat temu. Od tamtej pory wiele się zmieniło. My zdobyliśmy kolejne doświadczenia w dziedzinie indeksacji i weryfikacji, a z drugiej strony zmieniła się Ustawa o Aktach Stanu Cywilnego i kolejne księgi stały się dla nas dostępne do sfotografowania i zindeksowania. Indeksy zgonów opublikowane kilka lat temu, zostały ponownie wzięte na warsztat JZI i gruntownie zweryfikowane w ramach przygotowań do publikacji monografii o Jaminach. Dotychczasowe indeksy zgonów kończyły się na roku 1909, a teraz dołożyliśmy indeksy z ostatniej rosyjskojęzycznej księgi zgonów kończącej się na roku 1916. Przebudowaliśmy również strukturę tabeli, wyodrębniając jeszcze więcej informacji z metryk: miejsce urodzenia, stan cywilny, przyczyna zgonu (jeśli podana), informacje o współmałżonku. Wszystko to sprawia, że indeksy zgonów z Jamin stanowią interesującą lekturę dla badaczy genealogów i regionalistów.

W kolejnych dniach będziemy publikować indeksy z kolejnych ksiąg zgonów, aż do roku 1930 oraz w ograniczonym zakresie z lat 1939-45.

Księgę 1910-1916 indeksował Zbyszek Mierzejewski, a całość weryfikował Daniel Paczkowski. Dziękujemy i zapraszamy do lektury!

Uzupełnione o tę księgę indeksy zgonów można znaleźć na stronie parafii Jaminy.

 
Opublikowano Dodaj komentarz

Witamy panią Józefę Drozdowską

Józefa Drozdowska urodziła się w 1954 roku w Jeziorkach koło Augustowa; poetka, autorka książek dla dzieci, małych form prozatorskich i dziennikarskich; bibliotekarka, regionalistka, przewodnik turystyczny; jest członkiem Związku Literatów Polskich.

Debiutowała w 1978 r. w „Prometeju” i „Gazecie Współczesnej”. Publikowała też w wielu innych czasopismach, takich jak: „Bibliotekarz Podlaski”, „Jaćwież”, „Krajobrazy”, „Kresy Literackie”, „Najprościej”, ”Niwa” „Ocalenie przez Poezję”, „Poradnik Bibliotekarza”, „Płomyczek”, „Promyczek Dobra”, „Warmia i Mazury”, „Wychowanie w Przedszkolu”, ”Życie Szkoły” „Znad Wilii” (Wilno) oraz w almanachu „EPEA”. Jej utwory zamieszczano w antologiach i podręcznikach, jak również tłumaczono na język białoruski, litewski i esperanto. Poezja Józefy Drozdowskiej była wielokrotnie nagradzana (m.in.: nagroda Stowarzyszenia Literackiego w Suwałkach za książkę dla dzieci Rozmowy z Izabelką, Złota Buława Hetmańska za cykl wierszy Mieszkającym nad Biebrzą, Nagroda Literacka „Białostocki Gryf 2005”).

W 1988 roku Józefa Drozdowska wydała tomik wierszy Dolina mojej rzeki. Z kolejnych lat pochodzą publikacje: Miejsce zamieszkania (wiersze, 1992), Rozmowy z Izabelką (wiersze dla dzieci, 1996); Sanktuarium Maryjne w Studzienicznej (oprac. Józefa Drozdowska, 1997); Rzeka Siloe (wiersze, 1998); Szpaki dziwaki (wiersze dla dzieci, 1998); Miesiące: etymologia, przysłowia, święta, (oprac. Józefa Drozdowska, 2001); Stowarzyszenie Literackie w Suwałkach (biobibliografia, 2001); Jeżyk (proza dla dzieci, 2003); Wyjaśniając siebie (tomik wierszy wydany wspólnie z Eugeniuszem Szulborskim i Reginą Świtoń, 2010); Do cykorii podróżnika (wiersze, 2011).

Pani Józefa interesuje się genealogią i teraz indeksuje pod szyldem JZI zgony ze swojej rodzinnej parafii Bargłów. Witamy pani Józefo i trzymamy kciuki za wytrwałość i cierpliwość.

 
Opublikowano Dodaj komentarz

Studzieniczna – indeksy zgonów z lat 1940-1943

Publikujemy indeksy zgonów z parafii Studzieniczna z lat 1940-1943, a więc z okresu 2 Wojny Światowej, kiedy to ten obszar okupowany był przez najpierw wojska sowieckie, a następnie niemieckie. W tej księdze w niektórych przypadkach Urzędnik Stanu Cywilnego podawał przyczynę zgonu. Sami oceńcie, czy działania wojenny miały wpływ na mieszkańców tego obszaru.

Ochrona danych osobowych nie dotyczy osób zmarłych, więc podajemy tutaj komplet informacji o osobie zmarłej, ale w niektórych przypadkach usunęliśmy informacje o innych osobach (rodzicach, świadkach) pojawiających się w akcie zgonu.

Księgę indeksowała Wiola Ostrowska. Dziękujemy!

Wymienione indeksy można znaleźć na stronie parafii Studzieniczna.