Po ukazie tolerancyjnym 1905 roku reaktywowano parafię katolicką w Teolinie, ufundowaną w 1789 roku przez Wołłowiczów ze Świacka i w Lipsku (powstałą 1582), a skasowane po 1875 roku. W związku z powstaniem nowych-starych parafii zapytano w 1907 roku m.in. mieszkańców wsi Bartniki k. Lipska, do jakiej parafii chcą należeć. Czy do Lipska, czy do Teolina?
Prezentujemy listę mieszkańców tej wsi sporządzoną w dniu 26 lutego 1907 roku. 11 Bartniczan opowiedziało się za Lipskiem, 46 za Teolinem, 2 nie oddało głosu wcale, bo nie było ich w domu, 2 wreszcie zdało się na wolę władzy duchownej. Zbierając deklaracje zapytano też mieszkańców o powody ich decyzji. Ci, którzy opowiedzieli się za Lipskiem odpowiedzieli, że:
- jest im dobrze i przy Lipsku
- oni już i składkę wnieśli na rzecz kościoła lipskiego
- uważają za rzecz nieprzystojną wszczynać jakieś spory z duchowieństwem i robić trudu władzy duchownej
Na dodatkowe pytanie czy, na rozkaz władzy diecezjalnej zgodzili się przejść do Teolina, wszyscy oświadczyli, że uczyniliby to bez wahania.
Ci, którzy opowiedzieli się za Teolinem argumentowali, że:
- z Barnik do Teolina jest im bliżej niż do Lipska szosą o 3 wiorsty, zwyczajną zaś drogą o 1 wiorstę
- im przykro należeć do Lipska, bo ks. proboszcz gromi ich za złodziejstwa, za pijatyki, za bijatyki i za inne hultajstwa, jakie się zdarzają, za ks. proboszczem i inni lipscy parafianie wołają na nich. Pewnej niedzieli ks. proboszcz tak gromił ostro Barniczan w kościele z ambony, że aż mury płakały, aż wstyd było słuchać.
Na pytanie, gdyby władza duchowna uznała za rzecz potrzebną zostawić Bartniki przy Lipsku, czyżby się zgodzili pozostać, 6 wyraziło gotowość do uległości władzy duchownej, inni zaś powtarzali, że proszą i prosić będą o przyłączenie ich do Teolina, a niektórzy, jak Adam Makowski, odzywali się, że oni nie chcą należeć do Lipska, że jeśli ich pozostawią przy Lipsku nie dadzą oni ani grosza na rzecz kościoła lipskiego.
Listę wraz z deklaracjami przy nazwie wsi Bartniki w nawiasach można znaleźć na stronach parafii Teolin i parafii Lipsk. Zapraszamy do lektury – to fragment historii tego niewielkiego skrawka ziemi, a że o księgi metrykalne z tego okresu z parafii Lipsk i Teolin niezwykle trudno, niech ten spis będzie dużą pomocą dla osób szukających swoich korzeni w tym rejonie Polski.
Indeksowała Sabina Filipowska.
- Zaproszenie na spotkanie autorskie z Józefem Matyskiełą - 30 październik 2024
- Skąd się wzięło nasze logo - 14 luty 2024
- Lista imienna zbiegłych spisowych z Województwa Augustowskiego - 11 grudzień 2023