Odtwarzamy lipskie metryki
Wychodząc naprzeciw licznym zapytaniom i potrzebom ruszamy z nowym projektem „ODTWARZAMY LIPSKIE METRYKI”.
Proponujemy Wam samodzielne wpisywanie wszystkich zapamiętanych, zachowanych lub gdzieś odczytanych informacji z przeróżnych źródeł (stara prasa, dokumenty, książki, zapisy i napisy, nagrobki) o zmarłych osobach powiązanych z parafią Lipsk. Nie przejmujcie się, że nie wiecie wszystkiego – wszystkie informacje się liczą i łączą.
Niezbędne minimum do wpisania, to dane osoby związanej z życiem dawnego obszaru parafii Lipsk i podanie jej imienia, nazwiska oraz miejscowości. Cokolwiek więcej będzie sukcesem!
Informacje o zmarłych osobach, które wpiszecie zostaną zapisane w bazie danych. Co jakiś czas, po zebraniu większego zestawu informacji będziemy wstawiać je do wyszukiwarki GENEO do zasobów parafii Lipsk w zbliżonej formie jak przykład niżej:
Sukcesem będzie skupienie wokół projektu jak największego grona osób powiązanych z Lipskiem i wymiana wiedzy, dlatego zachęcam do rozpowiadania o tym projekcie wśród swojej rodziny i znajomych. Więcej informacji na powiązanej z JZI grupie Augustów Suwałki Genealogicznie i Historycznie oraz fanpagu JZI. Czekamy także z niecierpliwością na wszystkie konstruktywne uwagi i komentarze, które możecie przesyłać na adres jzi@jzi.org.pl
Pamiętajmy, że to jest pierwszy tego typu wspólny projekt prowadzony po auspicjami JZI. Logo naszego stowarzyszenia firmujące wpisywane dane świadczyć powinno o rzetelności informacji. Co jakiś czas będziemy poddawać audytowi jakość wpisanych danych i odpowiednio reagować, gdy nie będzie dla nas satysfakcjonująca. Będziemy też wsłuchiwać się w Wasze głosy i wprowadzać niezbędne zmiany, oczywiście na miarę naszych możliwości technicznych.
Przejdź teraz do formularza.
- Urodzenia: 1781-1798,1818-1822,1825, 1832 (szczątkowe indeksy), 1838-1845 (aktualizacja 11 październik 2024)
- Śluby: 1846-1867 (aktualizacja 11 październik 2024)
- Urodzenia: 1832, 1836, 1838, 1848 (aktualizacja 11 październik 2024)
- Śluby: 1832, 1836, 1838, 1848 (aktualizacja 11 październik 2024)
- Zgony: 1832, 1836, 1838, 1848 (aktualizacja 11 październik 2024)
Nr AP | Daty | Gdzie | Sygnatura | Nr FS | Nr JZI | Indeksy | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1781-1798 | Parafia | 101 | |||||
1818 | Parafia | 102 | |||||
1819 | AP Augustów | 103 | |||||
1820 | Parafia | 104 | |||||
1821 | Parafia | 105 | |||||
1822 | Parafia | 106 | |||||
1825 | Parafia | 107 | |||||
1832 | Parafia | 108 | fragment księgi o nieznanym zakresie dat | ||||
1838-1845 | Parafia | 109 |
Nr AP | Daty | Gdzie | Sygnatura | Nr FS | Nr JZI | Indeksy | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1846-1867 | Parafia | 201 | Raptularz |
Nr AP | Daty | Gdzie | Sygnatura | Nr FS | Nr JZI | Indeksy | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1832 | Parafia | D01 | Duplikat | ||||
1836 | AP Augustów | D02 | Duplikat | ||||
1838 | Parafia | D03 | Duplikat | ||||
1848 | Ręce prywatne | D04 | Duplikat |
Nr AP | Daty | Gdzie | Sygnatura | Nr FS | Nr JZI | Indeksy | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1680 | Parafia | 501 | Spis mieszkańców Lipska | ||||
1786 | AP Wilno | 502 | Inwentarz Klucza Lipskiego | ||||
1907 | Parafia | 503 | Deklaracje mieszkańców wsi Bartniki o przynależności do parafii Teolin lub Lipsk |
Indeksy wg formatu JZI |
Indeksy wg formatu geneteki |
Brak indeksów |
Nie podlegające indeksacji |
Teraźniejszość
Lipsk to miasto położone w woj. podlaskim, w powiecie augustowskim między Bagnami Biebrzańskimi a Puszczą Augustowską. Liczy ono ponad 2, 4 tyś mieszkańców i jest siedzibą gminy wiejsko-miejskiej Lipsk. Na terenach wiejskich gminy mieszkańcy zajmują się głównie rolnictwem: hodowlą bydła, uprawą ziemniaka, zbóż i truskawki. Bliskość Biebrzańskiego Parku Narodowego sprawia, że miasto stało się bazą dla spływów kajakowych rzeką Biebrzą oraz agroturystyki. Działa tu także Muzeum Lipskiej Pisanki i Tradycji.
W Lipsku znajduje się kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Anielskiej, podlegający od 1992 roku diecezji ełckiej. Kościół powstał w stylu neogotyckim, na planie krzyża. W kościele zbudowano trzy ołtarze: główny dla figury Matki Bożej Anielskiej, ołtarze boczne zaś pod wezwaniem NSJ i Matki Bożej Bazylianki. W skład parafii wchodzą obecnie miejscowości: Lipsk, Nowy Lipsk, Kolonie Lipsk, Krasne, Podwołkuszne, Jasionowo, Rubcowo, Wyżarne, Żabickie, Skieblewo, Skieblewo Kolonie, Kurianka Wieś, Kurianka Kolonie, Dulkowszczyzna, Rogożyn Stary, Rogożyn Nowy, Rogożynek. Od 2002 roku Lipsk jest siedzibą dekanatu Lipsk, diecezji ełckiej. W skład dekanatu wchodzą parafie: Jaminy, Krasnybór, Lipsk, Mikaszówka, Rygałówka i Sztabin. Z parafii Lipsk wywodzą się:
Bł. Marianna BIERNACKA
Urodzona i ochrzczona w 1888 r. w Lipsku, k. Augustowa. Aresztowana 1 lipca 1943 r; zginęła śmiercią męczeńską 13 lipca 1943 r. w Naumowiczach k. Grodna oddając życie za swoją synową, która była w stanie błogosławionym; Beatyfikowana 13 czerwca 1999 r. przez Ojca Świętego Jana Pawła II. Bł. Marianna Biernacka jest czczona szczególnie w Lipsku jako Patronka Teściowych.
Bł. S. Sergia Julia RAPIEJ CSFN
Ze Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek. Urodzona 18 sierpnia 1900 r. we wsi Rogożyn (parafia Lipsk). Do zakonu wstąpiła 25 grudnia 1922 r.
Zginęła śmiercią męczeńską 1 sierpnia 1943 r. w Nowogródku; Beatyfikowana 5 marca 2000 r. przez Ojca Świętego Jana Pawła II.[1]
Rys historyczny
Rzymsko-Katolicką w Lipsku założył Król Stefan Batory w 1582 r. i włączył ją do dekanatu Grodzieńskiego w diecezji Wileńskiej. Z fundacji Króla wybudowano w mieście drewniany kościół. Dwukrotnie pożar zniszczył Lipskie Kościoły (1737 r. oraz 1857 r.). Po pożarze pobudowano kaplicę.[2] Wg. Wiśniewskiego wraz z parafią katolicką „zapewne równocześnie w Lipsku założono cerkiew i parafię grecką”.[3] W XVII w. w okolice Lipska przybywają Żydzi z pobliskiego Nowego Dworu za sprawą przywilejów jakie nadał w 1643 r król Władysław IV. Żydzi lipscy otrzymują między innymi prawo wzniesienia synagogi, posiadania kramów oraz jatek, produkcji i sprzedaży napojów alkoholowych. XVII i XVIII wiek to czas kryzysu związanego z konfliktami wojennymi. W 1795 r. Lipsk znalazł się w zaborze pruskim - prowincja Prusy Nowowschodnie (Neuostpreussen), departament białostocki. W 1807 r. wszedł do Księstwa Warszawskiego, a następnie w 1815 r. do Królestwa Polskiego. Parafia do roku 1795 r. podlegała dekanatowi grodzieńskiemu, diecezji Wileńskiej. W 1799 przypisana została do diecezji wigierskiej, dekanatu augustowskiego, a następnie od 1818 roku należała do diecezji augustowskiej (sejneńskiej).[4] W latach 1925 do 1992 parafia w Lipsku znajdowała się w diecezji łomżyńskiej.
Wg Encyklopedii Powszechnej wydanej w 1864 roku „Lipsk jest ubogim miasteczkiem, liczy ogólnej ludności 1729 głów, pomiędzy tymi chrześcijan 1355, starozakonnych 374, utrzymujących się z rolnictwa. Domów drewnianych 257, kościół parafialny katolicki w roku 1857 spalony, obecnie ma być odbudowany, kościół greko unicki drewniany, bożnica żydowska, szopa na narzędzia ogniowe, wszystko ubezpieczone na sumę rubli srebrnych 29 740. Magistrat, exspedycja pocztowa, dwie szkółki elementarne, katolicka i unicka. Jarmarków odbywa się 4 do roku. Dawniej prowadzono tu dość znaczny handel z wyrobu dziekciu, którego fabrykacja teraz zmniejszyła się i prawie ustała.”[5]
Do 1875r na terenie Lipska funkcjonowały równolegle cerkiew grekokatolicka, kościół rzymskokatolicki i synagoga żydowska. Zmienia się to stopniowo po powstaniu styczniowym w wyniku licznych represji. 31 maja 1870 miasto zostaje pozbawione praw miejskich i wraz częścią obszaru gminy Kurianka tworzy gminę Pietropawłowsk.[6] 2 marca 1875 ukazem carskim unitów włączono do cerkwi prawosławnej.[7] Następnie car Aleksander II wydał rozkaz zamknięcia kościoła rzymsko-katolickiego i z dniem 23 stycznia 1876 r następuje likwidacja parafii w Lipsku i przyłączenie wiernych do parafii Krasnybór, Studzieniczna i Teolin.[4] „Przez 30 lat mieszkańcy Lipska i okolic (wioski: Borsuki, Krasne, Kurianka, Ostrów, Podwołkuszne, Rohożynek, Skieblewo i Wyżarne) korzystali z posługi duszpasterskiej w parafii Krasnybór. W czerwcu 1905 r. Car Mikołaj II ogłosił Edykt Tolerancyjny i amnestię za przekonania religijne. W 1906 r. pozwolono na wznowienie parafii i budowę kościoła. Przybył ks. Stanisław Zalewski i rozpoczęto budowę kościoła. W marcu 1911 r. Proboszczem parafii w Lipsku został ks. Piotr Kotlewski i dokończył budowę kościoła. 02.08.1914 r. świątynię konsekrowano, a główną patronką obrano – Matkę Boską Anielską.”[2]
[1] http: //diecezjaelk. pl/diecezja/
[2] http://diecezjaelk.pl/lipsk-parafia-p-w-matki-bozej-anielskiej/
[3] Wiśniewski J., Dzieje osadnictwa w powiecie augustowskim od XV do końca XVIII wieku, w Studia i materiały do dziejów Pojezierza Augustowskiego, Białystok 1967, s. 152
[4] Czartoszewski J., Historia duszpasterstwa katolickiego w parafii Matki Bożej Anielskiej w Lipsku nad Biebrzą w latach 1914-1997, Studia Ełckie 16 (2014) nr 2
[5] https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=283260 Encyklopedyja Powszechna, 1864, Warszawa, T. 17, s. 117
[6] https://pl.wikipedia.org/wiki/Lipsk_(powiat_augustowski)
[7] Unici-wyznawcy Kościoła greckokatolickiego na ziemiach polskich, który powstał w wyniku unii części Kościoła prawosławnego z Kościołem katolickim (unia brzeska 1596): zachowali liturgię w języku cerkiewno-słowiańskim. Słownik szkolny. Terminy i pojęcia historyczne, Bogdan Snoch, W-wa 1992
[…] jest dostępny na stronie parafii Lipsk. […]