Autor: Jamiński Zespół Indeksacyjny

W zakamarkach archiwum parafialnego w Augustowie znajduje się bardzo ciekawa księga zatytułowana “Spis ludności parafii augustowskiej” sporządzony w latach 1870-1872. Zawiera on listę około 5500 osób wyznania rzymsko-katolickiego zamieszkujących obszar ówczesnej parafii Augustów.

Oprócz imienia i nazwiska zapisano relację w stosunku do głowy domu, a także rok urodzenia osoby. Można więc rzec, że jest to spis powszechny mieszkańców. Oczywiście należy pamiętać, że w tamtych czasach zwłaszcza w Augustowie mieszkało bardzo wiele rodzin wyznania mojżeszowego, prawosławnego i ewangelickiego, których w tym spisie nie znajdziemy. Najstarsze osoby wpisane do księgi urodziły się jeszcze w XVIII wieku. Pierwsze karty są mocno zniszczone, ale dalej stan księgi jest dobry. Na pierwszej, mocno uszkodzonej stronie znajduje się spis miejscowości objętych spisem i porównując go z zawartością księgi widać, że brakuje kart z danymi dla kilku mniejszych miejscowości.

Opublikowany zbiór danych można ładnie przetworzyć i uzyskać ciekawe wnioski na temat struktury ludności na tamtym obszarze i w tamtych czasach. Przykładowo zamieszczone wykresy ilustrują zmiany demograficzne jakie zaszły w Augustowie i okolicach w ciągu niemal 150 lat. Pokazują ilość osób w poszczególnych grupach wiekowych z podziałem na płeć. Wykres po lewej stronie bazuje na danych ze “Spisu ludności parafii augustowskiej”, wykres po prawej stronie powstał przy wykorzystaniu danych demograficznych GUS dla gminy wiejskiej Augustów i miasta Augustowa. Obszary objęte obiema bazami danych są zbliżone i można je porównywać.

To proste wykresy, ale można wysnuć interesujące wnioski. Przede wszystkim istotnie zwiększyła się liczba ludności w Augustowie i okolicach, ale goły okiem widać również drastyczne zmiany w strukturze wiekowej mieszkańców. W XIX wieku najliczniejszą grupą wiekową były dzieci w wieku 5-15 lat, potem przeżywalność spadała drastycznie, a osoby po 65 roku życia stanowiły niewielki odsetek ogółu. Nie widać też istotnej różnicy pomiędzy płciami. W 2015 roku z kolei dominującą grupą są osoby w wieku produkcyjnym, a po 60 roku życia zaczynają zaznaczać się istotne różnice w wieku kobiet i mężczyzn. Przyczyn takiego stanu rzeczy jest wiele i ich analizę pozostawiamy Wam.

“Spis ludności parafii augustowskiej” jest dostępny na stronie parafii Augustów dzięki indeksacji Wioli Ostrowskiej.

Napis na okładce najstarszej księgi metrykalnej parafii Bargłów głosi: “Metryki ślubów i chrztów poczyna się od roku 1644 a kończy się do roku 1700”. Próżno jednak szukać w niej metryk z pierwszej połowy XVII wieku. Urodzenia (których jeszcze nie zindeksowaliśmy) rozpoczynają się od roku 1688, a śluby od 1686 roku. I właśnie indeksy ślubów z tej księgi dodaliśmy do wyszukiwarki Geneo.

Jest to zaledwie około 130 wpisów w języku łacińskim z lat 1686-1708. Są luki, przeskoki w datach, wykreślenia. Księga prowadzona mało starannie, trudna do odczytania. Poza imionami i nazwiskami młodych sporadycznie tylko podawani są świadkowie zawarcia związku małżeńskiego. Jednakże są to jedne z najstarszych, a więc i najcenniejszych śladów naszych przodków zamieszkujących parafię Bargłów.

Nie wiadomo skąd pojawia się różnica pomiędzy datami metryk a obiecującą datą początkową na okładce. Czy to błąd opisującego księgę? Czy też może karty z wcześniejszymi metrykami zostały dawno usunięte? Mimo to zachęcamy do lektury tych zapisów zindeksowanych przez Zbyszka Mierzejewskiego, któremu bardzo dziękujemy za udaną próbę przedarcia się przez zapisy sprzed ponad 300 lat!

Kontynuujemy indeksację parafii Jeleniewo, dodając dziś do wyszukiwarki Geneo nieco ponad 300 rekordów z urodzeniami z 1824 roku.

Księgę zindeksował Marek Jasionowski. Dziękujemy!

Trzy cywilne księgi ślubów z parafii Jeleniewo z lat 1817-1819 zawierają łącznie 493 wpisy. Są to wpisy zapowiedzi, w księgach cywilnych nazywane przyrzeczeniami, oraz zapisy samych ślubów. Po skompilowaniu informacji zawartych w zapowiedziach i ślubach dotyczących tego samego związku małżeńskiego do wyszukiwarki Geneo dodaliśmy 174 nowe rekordy, w tym 20 zapowiedzi bez odpowiadających im ślubów.

W czasie tych trzech lat doszło do jednego zaledwie ślubu pomiędzy szlachetnie urodzonymi. Pisarz prowentowy Józef Pawłowski dworu Motule (parafia Filipów) żeni się z szlachcianką Katarzyną Teklą Legięza. Ponadto mamy tu wiele osób z sąsiednich, a czasem nawet dość odległych parafii, w tym wielu położonych na terenie Prus Wschodnich. Znajdziemy tu nawet osoby z parafii Janówka, Perstuń czy Raczki. Zachęcamy do lektury!

Księgi zindeksowała Wiola Ostrowska. Dziękujemy!

Do bazy danych wyszukiwarki Geneo dodaliśmy właśnie indeksy z parafii Krasnopol z księgi duplikatu z 1826 roku. Aktualizacja dotyczy więc urodzeń, ślubów i zgonów. Łącznie to około 270 indeksów z tego rocznika. Przy indeksacji i weryfikacji po raz kolejny okazuje się, jak małą wartość stanowią indeksy końcowe w księdze, które są pełne błędów i nieścisłości. W urodzeniach dzieci nieślubnych jako nazwisko wpisywano najczęściej nazwisko zgłaszającego zamiast nazwiska matki, a w zgonach w przypadku rejestracji śmierci mężatki lub wdowy wpisywano najczęściej nazwisko panieńskie zamiast właściwego nazwiska po mężu (w takiej kolejności zapisywano nazwiska w metryce). Warto więc czytać dokładnie metryki od początku do końca!

Księgę zindeksował Tomek Gaździński. Dziękujemy!

Warto dziś zajrzeć do wyszukiwarki Geneo, gdyż w nocy uzyskała potężną aktualizację indeksów metryk z parafii Janówka. Dodaliśmy bowiem ponad 1050 rekordów zgonów z lat 1907-1918.

Najmłodsi zmarli mieli 3 godziny – zdarzyła się dwójka takich dzieci, zaś najstarsza była mieszkanka Janówki, wdowa Salomea Twardowska – 103 lata. Rejestrowane były zgony przeważnie miejscowych, ale od 1916 roku pojawiają się zadziwiająco licznie zgony osób pochodzących z guberni wileńskiej, powiatu święciańskiego. Jeden zmarły urodził się w odległej Warszawie. Zazwyczaj w miarę precyzyjnie określano parafię lub przyjemniej gminę urodzenia zmarłej osoby, co częste nie było. Dzięki temu można prześledzić losy ludzi od urodzenia, aż do śmieci.

“Najbardziej mnie wzruszył zgon Jana Galickiego 7 kwietnia 1916 roku. Miał 90 lat. Została po nim wdowa – Marianna. Następnego dnia zgłoszono zgon Marianny Galickiej, wdowy, lat 90… I tak przeżyli razem życie. I zebrali się z tego świata też jakoś razem.” – pisze Alicja Felkner, która indeksowała tę księgę i której bardzo dziękujemy! Weryfikowała Barbara Muzyk. Również dziękujemy za tę niemal niewidoczną acz potrzebną pracę!

Pięćsetna księga, która została udostępniona w bazie danych wyszukiwarki Geneo pochodzi z parafii Bargłów i zawiera metryki ślubów z lat 1908-1921.

Księga ta obejmuje między innymi okres I Wojny Światowej, której efekty wyraźnie widać w zapisach małżeństw. I tak w roku 1915 zawarto tylko 3 śluby w listopadzie. Z kolei pomiędzy majem 1917 roku a wrześniem 1918 roku pobłogosławiono kilka par, wśród których panna młoda była z parafii rajgrodzkiej. Natomiast w roku 1919 ( styczeń i luty ) odbyły się dwa śluby żołnierzy niemieckich z tej samej kompanii i pułku z pannami z Folwarku Netta. W tym okresie śluby zawierane były pospiesznie, czasem z dyspensą od trzeciej lub nawet drugiej zapowiedzi. Poza tym jak zwykle – mnóstwo ciekawych informacji o mieszkańcach parafii Bargłów i wielu ościennych parafii.

Księgę zindeksowała Barbara Muzyk. Dziękujemy!

Dodając do wyszukiwarki Geneo indeksy ślubów i zgonów z Przerośli zainaugurowaliśmy indeksację tej parafii. Ta księga to duplikat, ale pozbawiony kart obejmujących urodzenia.

W części dotyczącej zgonów znajdziemy całkiem sporą ilość opóźnionych wpisów – o rok, a nawet o dwa lata. Wczytując się w te metryki możemy znaleźć informację, że dotyczą one osób, które zostały pochowane poza cmentarzem parafialnym, na prywatnych mogiłach w Hańczy, Werselach, Kruszkach i Łanowiczach. Ciekawe, czy do dzisiejszego dnia zachowały się jakieś ślady tych miejsc. Pod jedną metryką zgonu podpis swój zostawia Konstanty Ksenofont Benkendorf , dziedzic dóbr Łanowicze podówczas mający 44 lata. Ponadto, mimo że Przerośl jest najbardziej na północ wysunięta parafią jaką indeksujemy, uważny badacz znajdzie tu ślady mieszkańców Raczek i Janówki.

Księgę indeksowała Agnieszka Matusiak. Dziękujemy!

Od wczoraj w wyszukiwarce Geneo znajdują się nowe indeksy ślubów z parafii Janówka z lat 1851-1862. Była to ostatnia księga ślubów XIX wieku dostępna z tej parafii. Zachowana jest ciągłość od 1811 roku do 1900 roku, w tym za lata do 1825 roku mamy do czynienia z księgami cywilnymi i kościelnymi. Łącznie jest to 2853 zindeksowanych ślubów z XIX wieku!

Księgę zindeksował Michał Sienkiewicz, a weryfikowała Basia Muzyk. Dziękujemy!