Litera U

Ubogowizna, os., pow. maryampolski, gm. i par. Pilwiszki, odl. od Maryampola 28 w., ma 4 dm., 38 mk. W 1827 r. było 2 dm., 24 mk.

Ucinki, os., pow. augustowski, gm. Dowspuda, par. Raczki, 3 mk.

Udrupie, wś, pow. kalwaryjski, gm. i par. Ludwinów, odl. od Kalwaryi 16 w., ma 19 dm., 55 mk.

Udrya, jezioro, w pow. kalwaryjskim, na obszarze dóbr t. n., ma 40 mr. obszaru. Por. Kowal.

Udrya, wś i folw. nad jeziorem t. n., pow. kalwaryjski, gm. i par. Udrya, odl. 47 w. od Kalwaryi, około 10 w. na płd. od Balwierzyszek. Posiada kościół par. drewniany i szkołę początkową. Wś ma 9 dm., 102 mk.; osada włośc. oddzielna 1 dm., 12 mk.; folw. 5 dm., 16 mk. W r. 1827 było 9 dm., 106 mk. W r. 1867 folw. rządowy U. przyłączony został do majoratu rząd. Kopsodzie. Dawniej U. należała do dóbr ststwa balwierzyskiego, którego posiadacze Gosiewscy założyli tu w r. 1623 parafię i wznieśli kościół. U. par., dek. Kalwaryjski, 3608 dusz. U. gmina ma 3557 mk. (30 prot., 42 żyd.). 10,416 mr. obszaru. Sąd gm. okr. IV i st. poczt. w Olicie o 12 w. W skład gm. wchodzą: Biernatowszczyzna, Bortkuniszki, Butrymiszki, Cybulaki, Czyżyki, Dusielniki, Jackuny-Prywatne, J.-Rządowe, Kabiny, Karkliny, Kielick (Kelig) folw., Kiermeliszki, Kiszkis, Koleśniki, Markowszczyzna, Pierszajki, Podudrya, Pokoszewo, Popoje, Promież, Skrawdzie, Strogiszki, Szpitalniszki, Szugżdele, Świrniszki, Tamuliszki, Tejpiny, wś i folw., Udrya, wś i folw., Wygoda i Żegary. Br. Ch.

Uhły, […] 4.) U., uroczysko, powiat grodzieński, w 5 okr. pol., gm. Ber­szty, o 69 w. od Grodna.

Ukazówka, os. włośc., pow. kalwaryjski, gm. Kalwarya, par. Bartniki, odl. od Kalwaryi 8 w., ma 4 dm., 25 mk.

Ulanówka, wś, pow. kalwaryjski, gm. Kirsna, par. Urdomin, odl. od Kalwaryi 18 w., ma 5 dm., 38 mk.

Ulazy, wś, pow. grodzieński, w 3 okr. pol., gm. Gudziewicze, o 47½ w. od Grodna.

Ulczyce, wś, pow. sejneński, gm. Kudrany, par. Liszkowo, odl. od Sejn 54 w., ma 11 dm., 109 mk.; mieszka tu drobna szla­ch­ta. W 1827 r. 9 dm., 56 mk.

Uliszki 1.) trzy osady, pow. kalwaryjski, gm. nadniemeńska, par. Rumbowicze, odl. od Kalwaryi 62 w. Noszą nazwy od właścicieli a) U. Ponganisa mają 4 dm., 15 mk.; b) U. Wiśniewskiego 2 dm., 8 mk.; c) U. Zabite 3 dm., 14 mk. 2.) U., fol. i os., pow. sejneński, gm. i par. Święto Jeziory, odl. od Sejn 30 w., ma 1 dm., 17 mk.

Ulkowce, też Ukowce, wś, pow. augustowski, gm. i par. Balla Wielka, odl. od Augustowa 53 w., przy trakcie z Grodna do Sopoćkiń, mają 15 dm., 76 mk. W 1827 r. było 8 dm., 47 mk., par. Teolin.

Ulmery al. Jatwiezk, fol., pow. grodzieński, w 4 okr. pol., gm. Ka­mion­ka, o 52 w. od Grodna.

Ułówka, część jeziora Laśmiady, w pow. łeckim. Uchodzi do niej rzka Gawlik.

Undega, rzeczka, bierze początek pod Wo­je­wo­dzi­nem, w pow. szczuczyńskim, płynie ku wschodowi przez Łę­ko­wo, Kas­pe­ro­wo i pod Rudą uchodzi do Dybły [dziś rów Binduga] (dopł. Ełku) z lew. brzegu. Długa 6 w. J. Bliz.

Ungaryn, fol., pow. kalwaryjski, gm. Ludwinów, par. Maryampol, (o 5 w.), odl. od Kalwaryi 12 w., ma 9 dm., 37 mk., 645 mr. (540 mr. roli, 69 mr. łąk, 36 nieuż.), 15 bud. murow., 4 drewn., wiatrak. W 1827 r. było 2 dm., 31 mk.

Upedamiszki al. Tuniszki, wś, pow. gołdapski, niedaleko od granicy; 1785 r. 10 dym.

Upie, litew. = rzeka, zdrobniałe upale, upiele, upielis, upienis, w połączeniu tworzy liczne nazwy miejscowości w ziemiach zamieszkałych przez plemię litewskie, wskazując położenie nad rzeczką.

Upustek, os. leś. i kol., pow. augustowski, gm. i par. Szczebro Olszanka, odl. od Augustowa 15 w.; kol. 1 dm., 10 mk.; os. leś. 1 dm., 8 mk.

Urbanki, niem. Urbanken, wś, pow. oleckowski (Pr. wsch.), niedaleko od granicy; r. 1558 założyli ją Urban Moeller i Tomasz Łoj na 6 włókach. W 1785 r.: 8 dym.; r. 1867 miała 13 dym. i 99 mk. (90 Polaków, 9 Niemców; 7 katol., 92 luter.). J. Zem.

Urbanówka, miejscowość pod Grodnem, przy trakcie do Li­dy (ob. Grodno, II, 831).

Urbanty, wś, pow. władysławowski, gm. Leśnictwo, par. Władysławów (odl. 11 w.), ma 9 dm., 89 mk. W 1827 r. 8 dm., 76 mk.

Urdomin, wś i folw., pow. kalwaryjski, gm. i par. Urdomin, odl. od Kalwaryi 21 w., posiada kościół par. murowany, urząd gm.; wś ma 5 dm., 10 mk.; folw. 9 dm., 36 mk., piękny ogród z oranżeryą i budowle murowane. W 1827 r. 26 dm., 245 mk. Fol. U. w r. 1889 rozl. mr. 696: gr. or. i ogr. mr. 503, łąk mr. 147, past. mr. 23, nieuż. mr. 23; bud. mur. 10, drewn. 10; płodozm. 9-pol., pokłady torfu. Do folw. poprzednio należały wsi: wś U. os. 22, mr. 64; Chorążyce os. 33, mr. 1083; Nierowce os. 4, mr. 5; Mejszyny os. 33, mr. 704; Łapiszki os. 9, mr. 465; Michniszki os. 27, mr. 609; Szostaków os. 8, mr. 241; Cieszniszki os. 2, mr. 61; Gumbele al. Humbele os. 6, mr. 298: Błudziszki os. 2, mr. 153; Bełdowo os. 7, mr. 21; Szokalszczyzna os. 7, mr. 20; os. Dziemborów mr. 56. W pobliżu wsi, na wzgórzu, resztki starego grodu litewskiego; wał z kamieni spojonych z pomocą mchu. Rysunek tej góry podał „Tygod. Illustr.“ (r. 1867, t. XV). Kościół i parafię erygowali tu r. 1592 Mossalscy. U. par., dek. kalwaryjski, 6014 dusz. U. gmina należy do sądu gm. okr. I w Kalwaryi (tamże st. pocz.), ma 17,182 mr. obszaru i 5180 mk. (śród stałej ludności 162 praw., 228 prot., 331 żyd.). W skład gminy wchodzą: Bagatela, Bałabosta, Bełdowo, Bewirsze, Bielańce, Budwiecie, Budwieciszki, Bułhakowsk, Cieśniszki, Chorążyce, Derwińce, Dziemborowo, Felicyanowo, Gumbele, Hurciszki (Garciszki), Inkiszta, Jelwieryszki, Karkliniszki, Kiejetutyszki, Kibarty, Kirsna Ostrów, Kirśnianka, Łanielki, Łączka, Mejszyny, Michniszki, Mostówka, Nierowce wś i folw., Pogrudy, Poluńce, Resurs folw., Strumbogłów, Szokalszczyzna, Szwedokampie, Trakiszki, Urdomin, Urdominka, Wasiliszki, Wierzboły, Widzgajły, Wilcza, Wingrańce i Zielonka. Br. Ch. [Rudamina.]

Urdominka, wś, pow. kalwaryjski, gm. Urdomin, odl. od Kalwaryi 21 w., ma 23 dm., 273 mk.

Urlikis, os., pow. władysławowski, gm. Światoszyn, par. Iłgowo, odl. od Władysławowa 40 w.; 1 dm., 21 mk. W 1827 r. 1 dm., 10 mk.

Urniszki, fol. dóbr Giełgudyszki Dolne, w pow. władysławowskim.

Urszule Pudziszki, pow. wyłkowyski, ob. Pudziszki 3.). W 1827 r. był 1 dm., 4 mk.

Urwinie, wś, pow. władysławowski, gm. i par. Gryszkabuda, odl. od Władysławowa 19 w., ma 11 dm., 136 mk. W 1827 r. 11 dm. Wchodziła w skład dóbr rządowych Leśnictwo.

Usiejnie, wś nad rzką Nopajtis, pow. władysławowski, gm. Leśnictwo, par. Władysławów (odl. 5 w.), ma 18 dm., 179 mk. W 1827 r. było 17 dm., 135 mk. Wchodziła w skład dóbr rząd. Leśnictwo.

Usienniki, wś, pow. augustowski, gm. Wołowiczowce, par. Teolin, odl. od Augustowa 52 w., leży na wschód od Sopoćkiń, ma 12 dm., 113 mk.

Usnarz, rzeczka, w gub. grodzieńskiej, lewy dopływ Świsłoczy.

Usnarz 1.) wś i dobra, pow. grodzieński, w 2 okr. pol., gm. Kry­n­ki. o 39 w. od Grodna, posiada kościół katol. p. w. Podwyższenia Krzyża św., z drzewa wzniesiony w 1795 r. przez obywatela Pan­ce­rzyń­skie­go, filialny parafii Indura. 2.) U., dobra, tamże, o 41 w. od Grodna. 3.) U., dobra, pow. sokólski, w 1 okr. pol., gm. Zubrzyca., o 19 w. od Sokółki.

Usnarz 1.) Makarowski, fol., pow. grodzieński, Ro­sen­blu­mów, 420 dz. 2.) U. Murowany, tamże, Cze­czo­tów 221 dz., Pach­nie­w­skich 108 dz. i Po­łu­bi­ń­skich 171 dz. W r. 1558 sioło służebne Usnara, w wójtowstwie skre­b­la­c­kiem, ekon. grodz., miało 40 włók gruntu dobrego, w tem 15 osadnych. Dochód czynił 22 kóp 39 gr., nadto 30 beczek owsa i za odwóz od beczki po 5 gr., czyli 2 kóp 20 gr. 3. U. Górny i Dolny, oko­li­ca szlach., pow. sokólski, gm. Zubrzyca, 183 dz. 4.) U. Ludwinopol, fol., tamże, Miecz­kow­skich, 220 dz. 5.) U. Nosowicze, wś i fol., tamże. Wś 162 dz.; fol. Zu­be­le­wi­czów, 283 dz.

Usnor, wś, pow. sokólski, w 1 okr. pol., gm. Zubrzyca, o 20 w. od Sokółki.

Usowicze, 1.) wś, pow. bia­ło­sto­cki, w 2 okr. pol., gm. Bia­ło­s­to­czek, o 9 w. od Bia­łe­go­sto­ku. 2.) U., zaśc., pow. po­nie­wie­s­ki, w 4 okr. pol., o 79 w. od Po­nie­wie­ża.

Usranki, wzgórze i wś, w pow. leckim, ob. Uszranken.

Ussy, wś nad rz. Cesarką (Sesarką), pow. władysławowski, gm. Zyple, par. Łuksze, odl. od Władysławowa 25 w., ma 13 dm., 117 mk. W 1827 r. 14 dm., 126 mk.

Ustanki al. Uściaki, wś, pow. augustowski, gm. Bargłów, par; Augustów (odl. 10 w.), ma 19 dm., 190 mk.

Ustronie […] 9.) U., wś i folw., pow. suwalski, gm. Sejwy, par. Kaletnik. odl. od Suwałk 17 w. Wś ma 4 dm., 39 mk.; kol. 3 dm., 26 mk. W 1827 r. 3 dm., 17 mk. [Także Ustronie Russkie – na zachód od jez. Boksze, Ustronie Polskie – bardziej na płd, dziś nie istnieją (teren wsi Boksze Nowe).] 10.) U., fol., pow. suwalski, gm. Kuków, par. Suwałki, odl. od Suwałk 5 w., ma 2 dm., 9 mk. [Dziś nazwa nie istnieje, miejsce położone u wyjazdu z Suwałk do Augustowa w pobliżu zajazdu, w XIX w. po zach. stronie traktu istniała oberża.] 11.) U., folw. nad rz. Marychą, pow. sejneński, gm. i par. Kopciowo, odl. od Sejn 21 w., 1 dm., 6 mk. Folw. ten, w r. 1871 oddzielony od dóbr Hołny Wolmera, rozl. mr. 4267: gr. or. i ogr. mr. 1162, łąk mr. 50, past. mr. 551, lasu mr. 2489. zarośli mr. 4. nieuż. mr. 11; bud. drewn. 4; las urządzony, pokłady torfu. [Po stronie litewskiej, naprzeciw leśniczówki Szlamy, u trójstyku granic Polski, Litwy i Białorusi.] Br. Ch.

Usza […] 12.) U., karczma, w okolicach Nowogródka, upamiętniona przez Mickiewicza, w poemacie „Pan Tadeusz“. Karczma ta wybraną została na miejsce pojedynku pomiędzy Dowejką a Domejką („Zgoda! wrzaśli: czas? — jutro, miejsce — karczma Usza“). […] J. Krz. – A. Jel.

Uszballen (litewskie, znaczy za „bagnem położone“) […] 7.) U. al. Skabeiken al. Szobeiken, wś, pow. gąbiński 8.) U. al. Gruenhof, leśnictwo, w pow. gąbińskim, leży pod Buglien. […]

Uszdumblen al. Gross-Dumbeln, wś w powiecie gołdapskim (Pr. wsch.).

Uszelksnen (Uszelxnen) 1.) wś, w pow. ragneckim, nazwana też Kudlanken. 2.) U. (Uszalksnen), wś, w pow. pilkałowskim (Pr.wsch.).

Uszeszern 1.) wś, w pow. wystruckim. 2.) U. (Uszaeszern), wś, w pow. ragneckim, nazwana też Krebszen; w przeszłym wieku znajdujemy też formę Uszeggern.

Uszkiertule al. Uskurtule, wś, pow. władysławowski, gm. Leśnictwo, par. Władysławów (odl. 8 w.), ma 6 dm., 60 mk. W 1827 r. było 6 dm., 51 mk.

Uszkirście, wś, pow. maryampolski, gm. Szumsk, par. Giże, odl. od Maryampola 7 w., ma 10 dm., 74 mk. W 1827 r. 3 dm., 21 mk.

Uszkurajeie, wś, pow. wyłkowyski, gm. Kibarty, par. Olwita, odl. od Wyłkowyszek 13 w., ma 5 dm., 47 mk. W 1827 r. 13 dm., 111 mk.

Uszmanda, wś, pow. suwalski, gm. i par. Wiżajny, odl. od Suwałk 27 w., ma 8 dm., 69 mk. [Wcześniej Budziszki wiżaynskie.]

Uszpiaunie, wś nad rzką Nopaitis, pow. władysławowski, gm. Leśnictwo, par. Władysławów (odl. 5 w.), 12 dm., 133 mk. Jedna z osad włościańskich stanowi folw., mający 107 mr. (71 roli, 19 łąk). W 1827 r. 12 dm., 110 mk.

Uszpilwie, os., pow. maryampolski, gm. i par. Pilwiszki, odl. od Maryampola 23 w., ma 2 dm., 32 mk. W 1827 r. 2 dm., 21 mk.

Uszprudzie, może Uszpondzie, wś, pow. maryampolski, gm. i par. Pilwiszki, odl. od Maryampola 27 w., ma 2 dm., 13 mk. W 1827 r. 2 dm., 22 mk.

Uszupoenen (t. j. za rzeką położone) 1.) wś i majątek, w pow. gąbińskim. [Dziś w obw. kaliningradzkim ros. Заречье.] 2.) U. al. Zodeln, Zodczen, wś, pow. gołdapski. [Dziś w obw. kaliningradzkim.] 3.) U., wś, pow. wystrucki. 4.) U. al. Baerenfang, wś, pow. piłkałowski, po obu brzegach rzki Buduppe. 5.) U. al. Klein Puskeppeln, wś, pow. ragnecki.

Uścianek, Ustianok, uroczysko, pow. bia­ło­s­to­cki, w 3 okr. pol., gm. Jaś­wi­le, o 58 w. od Bia­łe­go­sto­ku.

Uścianki 1.) przyl. dóbr Grajewo, w pow. szczuczyńskim. 2.) U., wś, pow. augustowski, gm. Bargłów, par. Augustów (o dł. 10 w.), ma 19 dm., 190 mk. W 1827 r. 14 dm., 82 mk.

Uścianniki, w spisie urzęd. Usieniki, wś, pow. augustowski, gm. Wołowiczowce, par. Teolin, odl. 52 w. od Augustowa, ma 12 dm., 113 mk. W 1827 r. 8 dm., 49 mk.

Uście, […] 2.) U., Stryjeńszczyzna, uroczysko, pow. sokólski, w 3 okr. pol., gm. Ostrów, o 30 w. od Sokółki. […]

Utalina, wś i Utalinka, os., pow. maryampolski, gm. Michaliszki, par. Igłówka, odl. od Maryampola 19 w. U. ma 4 dm., 35 mk., Utalinka 1 dm., 6 mk. W 1827 r. 1 dm., 25 mk. i 1 dm., 8 mk.

Utrata […] 11.) U., os., pow. suwalski, gm. Wólka, par. Bakałarzewo, odl. od Suwałk 19 w. [Przedmieście Bakałarzewa, na zach. brzegu Rospudy.]

Uwiesy, wś, pow. suwalski, gm. Czostków, par. Filipów, odl. od Suwałk 20 w., ma 3 dm., 11 mk. [Między wsią Motule Stare a jez. Łanowicze.]

Uzbiereż, mylnie Uzbież (t. XII), pow. grodzieński.

Uzbież, uroczysko, pow. grodzieński, w 5 okr. pot, gm. Sobolany, o 42 w. od Grodna.

Uzdziejek, wś, pow. suwalski, gm. Kadaryszki, par. Wiżajny, odl. od Suwałk 17 w., ma 34 dm., 226 mk. Wchodziła w skład dóbr rząd. Kadaryszki. [Dziś Udziejek, 1569: Awdzienieć; K. O. Falk podejrzewa źródłosłów jaćwieski.]

Uzdzienniki, wś nad jez. Gaładuś, pow. sejneński, gm. Krasnowo, par. Łozdzieje, odl. od Sejn 15 w., ma 16 dm., 138 mk., 635 mr. W 1827 r. 10 dm., 93 mk. Wchodziła w skład dóbr rząd. Krasnowo.

Użbaliszki, wś, pow. maryampolski, gm. Wejwery, par. Skrawdzie, odl. od Maryampola 24 w., ma 5 dm., 56 mk. W 1827 r. 2 dm., 29 mk.

Użbole 1.) wś, pow. maryampolski, gm. Michaliszki, par. Preny, odl. od Maryampola 34 w., ma 10 dm., 68 mk. W 1827 r. 7 dm., 36 mk. 2.) U., os., pow. maryampolski, gm. Chlebiszki, par. Płutyszki, odl. od Maryampola 28 w., ma 2 dm., 15 mk. W 1827 r. 1 dm., 3 mk., par. Preny. 3.) U., wś, pow. kalwaryjski, gm. i par. Olita, odl. od Kalwaryi 53 w., ma 30 dm., 182 mk. W 1827 r. 14 dm., 102 mk. 4.) U., kol. włośc., pow. wyłkowyski, gm. i par. Wyłkowyszki (odl. 6 w.), ma 2 dm., 12 mk., 106 mr. (68 roli, 17 łąk). W 1827 r. 1 dm., 9 mk. 5.) U., wś, pow. wyłkowyski, gm. i par. Pojewoń, odl. od Wyłkowyszek 16 w., ma 16 dm., 144 mk., 555 mr. Wchodziła w skład dóbr Królowe Krzesło. W 1827 r. 14 dm., 132 mk. 6.) U., pow. wyłkowyski, ob. Juszczbole. 7.) U., pow. wyłkowyski, ob. Matławka. [Także wieś w gm. Gołdap; niem. Uschballen] Br. Ch.

Użmauda ob. Uszmanda.

[Użmanda ob. Uszmanda.] por. Usmaiten.

Użnagory, pow. wyłkowyski, ob. Użnogary.

Użnikis, os., pow. władysławowski, gm. Błogosławieństwo, par. Iłgowo. odl. od Władysławowa 35 w., 1 dm., 10 mk.

Użnogary, w r. 1827 Użnagóry, pow. wyłkowyski, gm. Pojeziory, par. Wyłkowyszki.

Użrudzie, os., pow. maryampolski, gm. Balwierzyszki, par. Gudele.

Użukalnie, wś, pow. suwalski, gm. Maćkowo, par. Kalwarya (miasto pow.), odl. od Suwałk 31 w., ma 10 dm., 72 mk., 417 mr. Jedna z kolonii włośc. stanowi folw., mający 93 mr. obszaru. W 1827 r. 7 dm., 81 mk. Wchodziła w skład dóbr rząd. Krasnowo.

Użuple 1.) wś, pow. maryampolski, gm. Poniemoń Pożajście, par. Pokojnie, odl. od Maryampola 56 w., ma 11 dm., 144 mk. W 1827 r. 7 d., 67 mk. 2.) U., fol. i wś, pow. wyłkowyski, gm. i par. Pojewoń, odl. od Wyłkowyszek 19 w., ma 24 dm., 187 mk., 17 os., 603 mr. włośc. Wchodziła w skład dóbr rząd. Pojewoń. W 1821 r. 21 dm., 158 mk.