Figurka Matki Boskiej domu strzegąca

W końcu XV wieku, gdy na terenach puszczy nowodworskiej pojawiło się osadnictwo, na skrajach pierwszych wiosek ustawiano krzyże i kapliczki. Tradycja ta zachowała się po dzień dzisiejszy. Pewna piękna nadbiebrzańska wieś w gminie Dąbrowa Białostocka również posiada kilkanaście takich obiektów. O historii każdego z nich można opowiadać godzinami, jednak jeden z nich jest szczególnie wyjątkowy.

Rodzinna pamiątka

Matka Boska jest w mojej rodzinie od pokoleń, kiedy to jeszcze nazwisko jak i wyznanie mieszkańców domu było inne. Jest to jedyna figurka we wsi. Mierząca ok 30cm przedstawia Maryję z zarumienionymi policzkami i rękoma skierowanymi w stronę piersi. Odsłaniają złote promieniujące serce umiejscowione w centrum tułowia. Kolor szat jest w spokojnych żółto-błękitno-różowych odcieniach. Jest w stanie idealnym, gdyż dbano o nią od zawsze, niestety nie posiada ona żadnych inskrypcji i innych oznaczeń, które mogłyby wskazywać datę jak i wykonawcę postaci Matki Boskiej.

Burzliwa historia

W połowie XIX wieku moi przodkowie przenieśli się do Kropiwna z sąsiedniej wsi Szuszalewo. Trudno jest powiedzieć czy przywieźli figurkę ze sobą czy też zastali ją na miejscu. Najstarszą wiadomością jaką posiadam o niej jest sytuacja „kradzieży” dokonanej przez Zofię, która 30 lat wcześniej wyszła za mąż i opuściła dom rodzinny. Około 1924 roku po śmierci swego ojca oraz po braku zgody swego rodzeństwa na oddanie figurki, postanowiła pod osłoną nocy dokonać kradzieży. Minęło kilka dni zanim domownicy zauważyli że drewniana kapliczka jest pusta. Postanowili się udać do domu najstarszej siostry i odebrać Matkę Boską, co pokazuje że była dla nich bezcenna. Dochodzę do wniosku, że Maryja musiała być znana ze swych cudownych mocy na długo wcześniej przed rokiem 1924.

Cudowne wydarzenia

W lipcu 1944 roku, kiedy przechodził front wojenny spłonęła cala wieś wraz z zabudowaniami, a jedynym domem który przetrwał był ten którego strzegła Matka Boska w swojej kapliczce z drewna lipowego. Wiadomość o cudzie szybko rozeszła się po okolicy. Dom zamieszkiwali już tylko wyznawcy prawosławia co budziło zdziwienie ogółu ludzi, z czasem moi przodkowie otrzymywali propozycje, aby oddali bądź sprzedali figurkę katolikom, którzy będą ja odpowiednio „adorować”. Żaden mieszkaniec domu się na to nie zgodził, jak też do dnia dzisiejszego nie znalazł się śmiałek, który ponownie ukradłby ją.  Po około pięćdziesięciu latach po wojnie Maryja znowu dała o sobie znać. Przyśniła się mojej babci i nakazała jej, aby szybko przeniosła ją z kapliczki do domu – tak też się stało. Po kilku dniach stara lipowa budowla zawaliła się.

Epilog

Obecnie po kilku latach spędzonych w domu Matka Boska ma swoją nową oszkloną kapliczkę, solidną ze stali. Można w to wierzyć lub nie ale nadal broni tego domu przed złem.

* * *

Proszę czytelników o pomoc. Jedyne co udało mi się ustalić, jest to że mogła występować w spisie krzyży i kapliczek z 1913 roku dla parafii dąbrowskiej (wtedy Dąbrowa Grodzieńska koło Grodna) dostępnego w archiwach wileńskich. Na pewno jej zdjęcie jest takim spisie z lat 70-tych w Archiwum Archidiecezjalnym w Białymstoku, jednak brak tam opisu, co widziałem osobiście.  Może ktoś z was potrafi powiedzieć jak i skąd ubodzy i w większości niepiśmienni ludzie w XIX/XX wieku nabywali  takie dewocjonalia? Może z waszą pomocą dopiszę coś więcej o mojej rodzinnej pamiątce, najstarszej rzeczy w rodzinie.