W języku angielskim: https://www.familysearch.org/en/wiki/Historical_Causes_of_Death
| Język łaciński | Skrót | Język polski |
|---|---|---|
| ab ortio | – poronienie | |
| abortus | – poronienie | |
| ad partum | – przy porodzie (kobieta umierała w dniu porodu to prawdopodobnie śmierć była spowodowana krwotokiem popołogowym lub powikłaniem typu rzucawka) | |
| aeger | – chory | |
| aegrotus | – chory, cierpiący | |
| aeta(ti)s | – wiek | |
| agonia | – skurcze | |
| agrrippo | – grypa lub zapaleni płuc | |
| algesco | – śr. bezpłodność; później – zaziębienie | |
| angina pectoris | – dusznica bolesna (dławica piersiowa) | |
| antenten pusnaty | – ?????? | |
| antesuscepto * | – przed porodem | |
| annosus | – stary, sędziwy (w podeszłym wieku) | |
| anus | – 1. rz. staruszka, 2. przym. wiekowy | |
| apoplexia * | – udar mózgu | |
| Aquis submeria | – utopiła się | |
| arrythmia | – arytmia, np. serca | |
| arquatus morbus | – “żółta choroba” czyli żółtaczka | |
| asthma | – astma oskrzelowa lub rozedma płuc | |
| attono | – rażony piorunem | |
| avitus | – wrodzony lub pochodzący od dziadka | |
| balbus | – jąkała | |
| bilateralis | – obustronny | |
| cadaver | – denat, ciało zmarłego | |
| cancer | – rak (czasami z dodatkiem narządu) | |
| caput | – głowa (capitis – głowy) | |
| carcinoma ventriculi | – Rak żołądka (albo ogólniej trzewi) | |
| cardiacus | – sercowy (czy chory na żołądek?) | |
| casus | – wypadek, powód | |
| casus bellicus | – wypadek wojennny | |
| catarrhus | – katar, nieżyt | |
| causarius | – inwalida, żołnierz zwolniony od służby wojskowej z powodu urazu na polu bitwy | |
| cholera * | – cholera lub żółtaczka | |
| cholerine | – może odnosić się do łagodnej formy cholery azjatyckiej, lecz częściej była to nazwa dawana łagodnej biegunce niemowląt | |
| cholericus | – żółtaczka (o kolorze skóry) | |
| cerebrum | – mózg (cerebri – mózgu) | |
| coelus * | – kolka brzuszna | |
| colica miserere | – niedrożność jelit (termin „miserere” rozciągano na inne silne stany bólowe brzucha jak kolkę czy przepuklinę) | |
| Colicus Morbus | – choroba kolka | |
| colika | – zapalenie jelit | |
| combustio | – oparzenie | |
| combustion | – oparzenia | |
| combustions aqua calida | – oparzenie wrzątkiem | |
| combustum | – oparzone miejsce (combustura) | |
| concepta est | – ciężarna | |
| conceptus | – płód | |
| condoleo | – cierpieć | |
| conflagro | – spłonąć | |
| conglacio | – zamarznąć (określenie rodzaju śmierci) | |
| consumptio(-n) | – suchoty, gruźlica | |
| consenesco | – starzeć się | |
| consipio | – być przy zdrowych zmysłach | |
| contagio | – choroba zakaźna | |
| contagiousus | – zaraźliwy | |
| convulsio * | – drgawki, atak padaczki | |
| cordis | – serce | |
| corpus | – ciało (corporis – ciała) | |
| cranium | – czaszka, głowa | |
| crapula | – pijaństwo | |
| crup | – krup (wirusowy nieżyt gardła i nagłośni) | |
| cruditas | – niestrawność | |
| cunnus | – kobiece narządy płciowe | |
| Debili Partu | – trudnego (dosł. słabego) porodu | |
| debilis natus | – osłabienie wrodzone ew. uszkodzenie przy urodzeniu (często były podawane jako powody śmierci małych dzieci poniżej 1-2 lat) | |
| debilitas | – choroba, słabość czy ułomność, kalectwo ? | |
| debilitas a nativitate | – osłabienie | |
| debilitas senilis | – słabość starcza | |
| decessus | – śmierć | |
| deflorata | – pozbawiona dziewictwa | |
| deformationis natorum | – wady wrodzone | |
| defungitur | – umierać | |
| delirus(a) | – obłąkany, szalony (choroba umysłowa) | |
| demens | – niepoczytalny czy głupi, szalony (choroba umysłowa) | |
| dentes | – zęby | |
| derelictio | – upośledzenie | |
| dextra | – prawostronny | |
| diaria | – biegunka | |
| diphteria | – dyfteryt | |
| dolor | – ból | |
| dolor capitis | – ból głowy | |
| dolor pectoris | – ból klatki piersiowej | |
| dolor ventris | – ból brzucha | |
| dolor viscerum | – ból trzewi (czyli wnętrzności lub narządów wewnętrznych) | |
| dy(-i)ssenteria | – biegunka, czerwonka | |
| dysentery * | – biegunka, czerwonka | |
| dyspnea * | – duszności | |
| ebrietas | – pijany/pijaństwo | |
| ecclampsia * | – rzucawka | |
| ecclampsia | – czasami nieściśle tłumaczona jako drgawki, to rzucawka połogowa | |
| edentarius | – bezzębny | |
| effligo | – zabić uderzeniem | |
| elinguis | – niemowa | |
| emorior | – zaginąć, umrzeć | |
| empicus | – choroba płuc | |
| enervis | – bezsilny, wyczerpany | |
| epidemia | – epidemia | |
| eructo | – wymiotować | |
| evito | – odebrać życie | |
| ex defecti virium vitalum | – zmarły z braku (zaniku) sił życiowych (witalnych) | |
| ex nimio labore | – zmarły z nadmiaru pracy | |
| exspiro | – umrzeć | |
| exssudativa | – wysiękowe | |
| extremum | – śmierć | |
| febris (febri) * | – gorączka; także febra, malaria, zimnica | |
| febris nervosa | – wysoka gorączka, gorączka z konwulsjami | |
| febris hectica | – gorączka trawiąca hektyczna | |
| febris callida | – gorączka przewrotna | |
| febris maligna | – gorączka złośliwa, spowodowana ciężką, często śmiertelną chorobą | |
| febris nervosa | – wysoka gorączka, która może spowodować atak padaczki zwłaszcza u małych dzieci, a u dorosłych zamroczenie lub delirium. | |
| febris puerperia | – gorączka połogowa np. powodująca śmierć w kilka dni po porodzie | |
| febris putrida | – gorączka cuchnąca (zgorzel, gangrena) | |
| febris stomachi | – ostry nieżyt żołądka przy którym często występuje gorączka | |
| fecunda | – ciężarna | |
| fetus | – płód | |
| fluxus/flusor * | – upływ; biegunka | |
| f. sanguineus | – biegunka z krwią, czerwonka | |
| f. sanguinis | – upływ krwi, wykrwawienie się | |
| Frigore correpta interiit | – zamarzła | |
| frigore noctu congelata in campo | – od mrozu nocą zamarznięta na polu | |
| Genocidio (genocidium) | – ludobójstwo | |
| gibba albo gibbus | – garb często tworzący się gdy gruźlica zaatakowała kości kręgosłupa | |
| gravida | – ciężarna | |
| guttur | – gardło, tchawica | |
| hernia,-ae (h.) /f/ | – przepuklina (ogólnie) | |
| hernia abdominalis | – przepuklina brzuszna | |
| hernia acquisita | – przepuklina nabyta | |
| hernia congenita | – przepuklina wrodzona | |
| hernia externa | – przepuklina zewnętrzna | |
| hernia femoralis | – przepuklina udowa | |
| hernia glutealis | – przepuklina pośladkowa | |
| hernia incarcerata | – przepuklina uwięźnięta | |
| hernia inguinalis | – przepuklina pachwinowa | |
| hernia inguinalis directa (interna, medialis) | – przepuklina pachwinowa prosta | |
| hernia inguinalis indirecta (obliqua, externa, lateralis) | – przepuklina pachwinowa skośna | |
| hernia interna | – przepuklina wewnętrzna | |
| hernia irreponibilis | – przepuklina nieodprowadzalna | |
| hernia lineae albae | – przepuklina linii białej, nadbrzusza | |
| hernia lumbalis | – przepuklina lędźwiowa | |
| hernia obturatoria | – przepuklina zasłonowa | |
| hernia paraumbilicalis | – przepuklina okołopępkowa | |
| hernia posttraumatica | – przepuklina pourazowa | |
| hernia reponibilis (libera) | – przepuklina odprowadzana (wolna) | |
| hernia scrotalis | – przepuklina mosznowa | |
| hernia strangulata | – przepuklina zadzierzgnięta | |
| hernia umbilicalis | – przepuklina pępkowa | |
| hernia ventralis (cicatricea) | – przepuklina w bliźnie pooperacyjnej | |
| homicidium | – morderstwo | |
| hydropisi | – wodniak | |
| hydropsis/hydrops * | – puchlina wodna | |
| hydrops capitis | – wodogłowie | |
| hydrops ventris | – wodobrzusze, puchlina brzuszna | |
| icetricus * | – z żółtaczką | |
| ictus * | – udar mózgu lub konwulsja; uderzenie | |
| iecur | – wątroba | |
| iecuris | – przewlekłe lub ostre zapalenia wątroby | |
| ignis | – ogień | |
| ignem combustis(a) | – oparzony(-a) ogniem | |
| imbecillus | – słabość, omdlenie, niemoc | |
| immaturitas | – niedojrzałość (niedorozwój?) | |
| impraegnavit | – spowodował ciążę (zapłodnił) | |
| impregnata | – zaszła w ciążę, ciężarna | |
| improvisa | – nieoczekiwana śmierć | |
| in partu | – kobieta umierała w dniu porodu, w porodzie, to prawdopodobnie śmierć była spowodowana krwotokiem popołogowym lub powikłaniem typu rzucawka | |
| inanpoplexin | – udar mózgu (wylew krwi) | |
| indetermina | – powód nieustalony | |
| inedia | – głód, post | |
| infectio | – zakażenie | |
| infelix | – niepłodny | |
| Infelix casus | – nieszczęśliwy wypadek | |
| infirmatio | – osłabienie, choroba | |
| infirmitas | – osłabienie | |
| infirmitate | infirmitte | – chorobie |
| infirmitatis | infirmittis | – choroby |
| inflam(m)atio | – zapalenie | |
| inflammatio cerebri | – wirusowe lub bakteryjne zapalenie opon mózgowych lub samego mózgu | |
| inflammatio pectus | – zapalenie piersi | |
| inflammatio pulmonari | – zapalenie płuc | |
| inflatio | – wzdęcie | |
| influenza | – grypa | |
| injuria | – krzywda, gwałt | |
| insanitas | – niezdrowie, choroba | |
| insanus | – szalony, umysłowo chory | |
| interfectio | – zabójstwo | |
| interficio, ere, feci, fectum | – zabijać | |
| interitus | – zapalenie/nieżyt jelit | |
| intestinus/intestina | – jelito | |
| labes | – plamy, wypryski | |
| mania | – obłęd, szaleństwo | |
| marasmus | – wyniszczenie | |
| marasmus senilis | – starczy zanik sił czyli wycieńczenie/osłabienie starcze organizmu | |
| marbo ignatur | – choroba nieznanego pochodzenia | |
| massa | – guz, narośl | |
| matricida | – matkobójca | |
| matricidium | – matkobójstwo | |
| meningitis | – zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych | |
| morbus | – choroba | |
| morbus comitialis | – padaczka, epilepsja | |
| morbi | – choroby | |
| mors | – śmierć | |
| mors puerpera | – śmierć okołoporodowa | |
| morte antesuscepto | – zmarłe przed narodzinami | |
| morte in aqua embrio | – zmarłe w wodach płodowych | |
| morte subitance | – ????? | |
| mortus | – zmarły= denat | |
| nasciturus | – płód poczęty (jeszcze nie narodzony) | |
| naturalia | – śmierć naturalna | |
| natus(a) | – wrodzony(a, e) | |
| necis | – morderstwo | |
| neoplasma | – nowotwór | |
| nescitur | – nieznana | |
| ob infirmitatem | – z powodu choroby | |
| occisus (occisa) a … | – zabity przez… – tu wpisz dowolną nację, z którą walczyliśmy na przestrzeni wieków | |
| Occisus in nuptiis | – Zabity na weselu | |
| oridnaria | – śmierć zwyczajna | |
| ordinaria morte | ord.m. | – zwykłą śmiercią |
| os, ossis | – kość | |
| osseus | – kostny | |
| ossifragium | – złamanie kości | |
| ossilia | – zgrubienie kości | |
| papula * | – pryszcz, wysypka | |
| papulis, papula | – wirusowe choroby z wysypką, spotykane u małych dzieci występujące pod nazwą “pytocie” lub “fryzle” | |
| paralysis | – paraliż | |
| partum | – (po) porodzie | |
| patricida | – ojcobójca | |
| pectus | – klatka piersiowa | |
| pectus | – pierś, klatka piersiowa | |
| pectoris * | – piersiowy, o klatce piersiowej | |
| perfrictio | – przeziębienie | |
| pestis | – zaraza, dżuma | |
| phthisis | – suchoty, wyniszczenie (dawna nazwa gruźlicy, choroby płuc) | |
| pituita | – flegma, katar górnych dróg oddechowych | |
| pleuritis | – zapalenie opłucnej | |
| Pleuritis exsudativa purulenta | pleuritis exs. purul. | – wysiękowe zapalenie opłucnej |
| pleuritis purulente | pleuritis purul. | – ropne zapalenie opłucnej |
| Pleuritis exsudativa purulenta verisimiliter | pleuritis exs. purul. ver. | – ropne wysiękowe zapalenie opłucnej trzewnej |
| proflurium | – biegunka, rozwolnienie | |
| postpartum * | – połogowy, popołogowy | |
| pox | – ospa | |
| probabiliter | prob. | – zapewne, przypuszczalnie, prawdopodobnie ( w dokumentacji medycznej) |
| puerperium * | – połóg | |
| pulmo, pulmonis | – płuco, płuca (pulmonari – płuc) | |
| pulmoni | – płucny | |
| pustillae | – krosty | |
| pustula | – bąbel, pryszcz, krosty | |
| renum, renes | – nerka, nerki | |
| reni | – nerkowy | |
| rheumatismus | – reumatyzm | |
| rubeola | – odra | |
| rubella | – różyczka | |
| sanguis | – krew | |
| sanguinis | – o krwi | |
| sanus | – zdrowie | |
| sanctus/a | – zdrowy/a | |
| scarlatina | – szkarlatyna | |
| scorbutus | – szkorbut | |
| scrofula | – gruźlica szyjnych węzłów chłonnych | |
| scrofula * | – ropień gruczołów na szyi | |
| senilis * | – starczy; dementia senilis – otępienie starcze | |
| senium * | – uwiąd lub niemoc starcza; niemoc | |
| sicae | – skrytobójstwo | |
| siccus | – suchy; przen. trzeźwy | |
| sinistra | – lewostronny | |
| sinus | – piersi, łono | |
| spasmus | – kurcze | |
| stomachus | – żołądek | |
| stomachi | – żołądka | |
| stranguria | – “smierdzący mocz”, prawdopodobnie zapalenie pęcherza | |
| struma | – wole | |
| struma nodosa cum lymphoplasia focali | – wole guzowate tarczycy z miejscowym powiększeniem węzłów chłonnych | |
| subita | – nagła śmierć | |
| subitus | – ból (nagły) to raczej wylew lub zator | |
| submersus aquii | – utonięcia | |
| suicidium | – samobójstwo | |
| surditas | – głuchy czy głuchota ? | |
| suspicio, – onis | susp. | – podejrzenie (w dokumentacji medycznej) |
| suspendium | – powieszenie się | |
| tabes | – suchoty, wycieńczenie | |
| tetanus * | – tężec, szczękościsk | |
| thussis | – koklusz | |
| tremor | – drżenie, drgawki | |
| trucidatio | – zabijanie, mordowanie | |
| trucidatio homicidio | – wypadki, morderstwa | |
| tuber | – narośl, guz | |
| tuberculosis | tuberc | – gruźlica |
| tumor * | – narośl, guz | |
| tussis | – kaszel | |
| typhus * (tufsi) | – tyfus, dur brzuszny | |
| ulcus | – wrzód | |
| ulcerosus | – owrzodziały | |
| uterus | – macica, łono; także: ciąża | |
| variola/v. maior | – ospa prawdziwa | |
| varicella | – ospa wietrzna | |
| vena | – żyła | |
| venetatus/a | – otruty/a | |
| venter | – brzuch, żołądek (ventri – brzucha) | |
| ventri | – brzucha | |
| vermis | – robak | |
| vesica | – pęcherz moczowy | |
| vetustas | – sędziwy wiek, starość | |
| violationis | – zgwałcenie | |
| vitam cessit | – przestał żyć | |
| visceralis | verli | – trzewna |
| viscere | – trzewia czyli narządy wewnętrzne jak serce wątroba, nerki, żołądek itp. | |
| vivens | – żyjący | |
| vomica | – wrzód, ropień | |
| vomitus * (vomitu) | – wymioty | |
| vulnus | – ranny / ranna | |
| vulnieris | – ranna |
