Mieczysław Geniusz

Mieczysław Geniusz herbu Ogończyk urodził się w 1853 roku w Raczkach w powiecie augustowskim, gminie Dowspuda. Był synem burmistrza miasteczka Tomasza Geniusza i wnukiem Franciszka- oficera napoleońskiego oraz nadleśniczego w Puszczy Białowieskiej. Po śmierci ojca w 1855 roku matka Mieczysława powtórnie wyszła za mąż, za Cypriana Kuczewskiego. Ojczym Mieczysława brał czynny udział w powstaniu styczniowym i był naczelnikiem powiatu. Ze względu na represje popowstaniowe, prześladowania i konfiskatę dóbr na Litwie, Kuczewski wraz z rodziną musiał opuścić Polskę. Schronił się początkowo w Paryżu i następnie dzięki pomocy brata znalazł pracę w Egipcie w Towarzystwie Budowy Kanału Sueskiego jako urzędnik.

Mieczysław Geniusz uczył się w suwalskim gimnazjum. Nauki nie ukończył, ponieważ prześladowania ojczyma za udział w powstaniu zmusiło rodzinę do wyjazdu do Francji. Przebywał w Paryżu i kontynuował naukę. Już w czasie studiów podjął pracę zarobkową. Przyjaźnił się z wybitnym poetą romantyzmu Cyprianem Kamilem Norwidem oraz z Henrykiem Sienkiewiczem. W 1885 roku Geniusz wraz z rodziną przeniósł się do Egiptu. Otrzymał dobrze płatną pracę w Towarzystwie Budowy Kanału Sueskiego. W czasie pobytu w Egipcie stracił trzy córki i żonę.

Mieczysław Geniusz przybity nieszczęściami nazywał siebie polskim ojcem zadżumionych i szukał ucieczki od świata. Jednak wybuch I wojny światowej pobudził jego aktywność. Stał się orędownikiem sprawy polskiej. Publikował artykuły we wpływowej prasie zagranicznej, kontaktował się z wybitnymi ówczesnymi politykami i działał w towarzystwie pomocy Polakom. W połowie 1919 roku Mieczysław Geniusz wrócił do wolnej ojczyzny. Brał aktywny udział w życiu społecznym i politycznym. Pełnił funkcję prezesa Związku Konfederacji Polskiej. Uważał, że najistotniejszą sprawą jest integracja narodu, utrwalenie polskiej państwowości. W czasie wojny polsko- bolszewickiej wstąpił do armii generała Hallera i do warszawskiej Straży Obywatelskiej.

Ciężko chory poddał się operacji. Umarł 26 listopada 1920 roku. Pochowany został na Powązkach. Na mocy testamentu jego bogate zbiory biblioteczne, sztuki polskiej i obcej wzbogaciły zasoby Biblioteki Narodowej i Muzeum Narodowego w Warszawie. W roku 1937 ukazała się książka opisująca interesujące życie Mieczysława Geniusza “Mieczysław Geniusz. Dzieje żywota. Z lat wojny.” pióra Marii Czesławy Przewóskiej.